مسلمان سائنسی میدان وچ پچھے کیوں؟

سب توں پہلاں ایہ دسدا جاواں کہ مسلم ملکاں وچ صرف 498 یونیورسٹیاں نیں جد کہ امریکہ وچ 5758′ ساڈے گوانڈھی تے دشمن نمبر اک بھارت وچ امریکہ توں وی ودھ یعنی 8500 یونیورسٹیاں نیں۔ دوجے پاسے ڈیلی ٹائمز دے اک سروے دے مطابق پاکستان وچ 285 مذہبی جماعتاں تے پارٹیاں کم کر رہیاں نیں جہناں وچوں 28 سیاسی تے مذہبی جماعتاں نیں جد کہ 124 نے اپنا ٹارگٹ جہاد بنا رکھیا اے۔ مسلم ملکاں وچ شرح خواندگی 25توں 28فیصد دے درمیان اے تے کجھ ملکاں وچ تے صرف دس فیصد تک اے۔ اجہے ملکاں دی گنتی 25 دے نیڑے اے جد کہ اک وی مسلم ملک وچ شرح خواندگی سوفیصد نہیں۔
اک رپورٹ موجب او آئی سی وچ 76 مسلم ملک شامل نیں تے ایہناں وچ بین الاقوامی سطح دی صرف پنج یونیورسٹیاں نیں یعنی تریہہ لکھ مسلماناں لئی اک یونیورسٹی۔ جد کہ امریکہ وچ چھ ہزار’ جاپان وچ 950′ چین وچ 900 تے بھارت وچ 8500 نجی و سرکاری یونیورسٹیاں کم کر رہیاں نیں۔ اودھر پوری دنیا وچ یہودیاں دی گنتی اک کروڑ چالھی لکھ اے تے مسلمان سوا ارب’ یعنی اک یہودی سو مسلماناں دے برابر اے۔ دوجے لفظاں وچ اک یہودی سو مسلماناں تے بھاری اے پچھلی اک صدی وچ 71 یہودیاں نوں تحقیق’ سائنس تے ادب دے شعبے وچ نمایاں خدمات دے بدلے نوبل انعام مل چکیا اے جد کہ مسلم دنیا وچ صرف تن بندے ایہ انعام حاصل کر سکے نیں۔ ایتھوں تک کہ کنگ فیصل انٹرنیشنل فائونڈیشن سعودی عرب جہڑی اک مسلم آرگنائزیشن اے ولوں دتے جان والے کنگ فیصل ایوارڈ لئی میڈیکل سائنس تے تحقیق و ادب دے شعبے وچ کوئی اک امیدوار وی شرطاں تے پورا نہیں تردا۔ کیہ ایہ گل نیل دے ساحل توں لے کے تابخاک کاشغر دے مسلماناں لئی شرم والی نہیں کہ ڈیڑھ کروڑ یہودی ہر میدان وچ اگے نیں؟ 22عر ملک وی رَل کے اسرائیل دی اک اٹ تک نہیں اکھاڑ سکے نہ سائنس وچ’ نہ تحقیق و ریسرچ وچ نہ میڈیکل وچ تے نہ ای بے تیغ سپاہی دے طور تے’ ایہدے الٹ سوا ارب توں ودھ مسلمان اختلاف و انتشار دا شکار نیں۔
میرا سوال اے کہ کیہ مغرب دی جدید سائنس و ٹیکنالوجی دے بناں مسجد الحرام وچ 30 لکھ بندیاں دے بیک وقت نمازاں پڑھن دا عمل ممکن سی؟ حرم شریف وچ بجلی دا جدید نظام’ اسمان نوں چھوندیاں عمارتاں’ کیہ ایہ سب سائنس دی وجہ نال عالم وجود وچ نہیں آیا؟ ایہ سب مغربی تعلیم تے عیسائی یاں یہودی سائنس داناں دی وجہ نال ای ممکن ہویا اے۔ درجناں منزلاں تے لکھاں نمازیاں نوں کجھ لمحیاں وچ لے جان والی جو لفٹس نیں اوہ مومناں دی ایجاد نہیں’ حرم وچ بہترین قسم دا سائونڈ سسٹم اے جہدے نال حرم شریف تے اوہدے آل دوالے دیاں درجناں بلڈنگاں وچ واقع ہزاراں کمریاں وچ وی امام دی آواز واضح سنائی دیندیا ے ایہ سائونڈ سسٹم وی مسلماناں دی ایجاد نہیں۔ عالمی سطح تے تعلیمی میدان وچ مسلماناں دا تناسب 6.3فیصد اے تے ایسے عالمی سطح تے مسلمان دوجیاں قوماں توں 85 ورھے پچھے نیں جدوں ستویں صدی وچ تاتاریاں نے حملہ کیتا تے ساڈے توں اک بھیانک غلطی ہو گئی اسیں دینی علماں نوں عصری و جدید علوم دے مقابل لیا کھڑا کیتا اوتھوں علم دوستی جاندی رہی تے اج اسیں مغرب توں ست سو ورھے پچھے آں۔
اندلس وچ مسلماناں دی اٹھ سو ورھے حکومت دے باوجود اج غرناطہ تے قرطبہ دے کھنڈرات تے الحمرا دی باقیات توں علاوہ اسلام دے پیروکاراں تے اسلامی تہذیب دے آثار دا کوئی نقش نہیں ملدا۔ ایہو حال سونے دی چڑیا ہندوستان دا اے ایتھے وی آگرہ دا تاج محل’ دلی دے لال قلعہ تے لہور دی جامع مسجد وغیرہ وغیرہ توں علاوہ مسلماناں دی ہزار سالہ حکومت تے ایہدی تہذیب دا کوئی نشان نہیں ملے گا۔ تعلیم دے میدان وچ مسلماناں دا زوال 1350 دے بعد تیزی نال ہویا۔ مسلم سلاطین وچ اک وڈی کمی ایہ سی کہ اوہناں نے تعلیم گاہواں ول کوئی دھیان نہ دتا نہ ای اینے مدرسے’ سکول’ یونیورسٹیاں تے تجربہ گاہواں بنائیاں جیویں کہ دوجیاں قوماں نے بنائیاں تے نہ ای تعلیم نوں اوہ اہمیت دتی جہڑی دتی جانی چاہیدی سی۔ دوجے پاسے نصرانی’ یونانی وغیرہ علوم توں فیض یاب ہوندے رہے تے ایہو نہیں بعد وچ اوہناں نے بین الاقوامی شہرت دیاں تجربہ گاہواں وی بنوائیاں جہناں نوں شمسیہ دے ناں توں جانیا جاندا سی۔ مسلماناں نے علوم بالخصوص سائنس وجوں جہڑی بے رخی ورتی اوہ اج وی برقرار اے۔ حکومت بھاویں ہندوستان دے مغلاں دی ہووے’ ایرانی صفوی حکمراناں دی ہووے’ عثمانی ترکاں دی یاں دوجے سلاطین دی ہووے۔ سوال ایہہ وے کہ اسلامی دنیا وچ سائنسی علوم دا مطالعہ کیوں ختم ہو گیا تے مسلمان ایس لمی ترقی توں کیوں مستفیض نہ ہو سکے۔ لمے تے تلخ واقات دی تفصیل وچ جائے بناں میرے حساب نال جو علم دے دروازے تے دستک دیوے گا اوسے لئی دروازہ کھلے گا ایہو وجہ اے کہ علم دا در تے ہے پر مسلماناں لئی نہیں جہناں نے دستک لئی اوہناں لئی
ظالم ہیں مظلوم بھی ہم ہر شہر سے منسوب ہیں ہم
ایسا حال ہوا کیوں اپنا میں بھی سوچوں تو بھی سوچ