فلاحی معاشرے دا سُفنا

اسیں ایہہ نقطہ سمجھ لینا اے کہ معاشرہ ساڈے توں بندا اے۔ اسیں ای آں جہڑے معاشرے وچ رسم و رواج دی ترویج دا کارن بننے آں۔ اسیں ای آں جہڑے ایہہ طے کرنے آں کہ معاشرے نال جڑے کِناں لوکاں نوں عزت دینی اے یعنی اج کل اسیں معاشرے وچ ایسے لوکاں نوں سر اتے بٹھان دا رواج بنایا ہویا اے جہناں دے کول مال و دولت اے ‘ جہناں دے تعلقات اعلیٰ عہدیداراں نال نیں لیکن جے اسیں ایہہ طے کر لئیے کہ اسیں ہر حال وچ معاشرے وچ علم و ادب نال جڑے لوکاں نوں عزت دینی اے تے آن والے کجھ سالاں وچ ای اسیں ویکھاں گے کہ معاشرے دا ہر فرد تعلیم و تربیت ول دھیان دین لگے گا۔ فلاحی معاشرے دے سفنے ہر کوئی ویکھدا اے لیکن عمل کرن نوں کوئی تیار نظر نہیں آندا۔ جے اسیں ایہہ چاہنے آں کہ اسیں اپنا تے اپنے خاندان دا سکون برباد نہیں ہون دینا تے سانوں فضول خرچی چھڈ کے میانہ روی تے سادہ زندگی گزارن دی کوشش کرنا ہووے گا۔سادگی دا مطلب کنجوسی ہرگز نہیں اے بلکہ ایسے طور طریقیاں توں بچن دی کوشش کرنا اے جو بے جا نمودونمائش دے زمرے وچ آندے نیں۔ ساڈے لوک شریکے وچ اپنی ٹور بنان لئی اپنی بساط توں ودھ کے خرچ کردے ہوئے مقروض ہو رہے نیں۔ ساڈی سب توں وڈی کمزوری ایہہ اے کہ اسیں اپنے کول موجود نعمتاں اتے خوش نہیں ہوندے بلکہ دوجیاں دی خوشحالی ویکھ کے کڑھنے آں’ حسد کرنے آں تے اپنی آمدن توں ودھ کے اخراجات کرن لگنے آں جہدی وجہ نال قرض دی ایسی چکی وچ پسن لگنے آں کہ اوہدے توں نکلنا ناممکن ہو کے رہ جاندا اے۔ اک پاسے رونا اوس گل دا اے کہ ساڈا معاشی نظام سنگین بحران دا شکار اے تے دوجے پاسے ریاستی تے حکومتی سطح اتے وسائل دا بے دریغ استعمال تے خاص طور تے حکمرانی دے نظام وچ جہڑا شاہانہ انداز اے اوہ ساڈے داخلی تضاد دے پہلو نوں نمایاں کردا اے۔ صدر’ وزیراعظم’ وزرائے اعلیٰ ‘ گورنر’ وزرا’جج تے اسٹیبلشمنٹ نال جڑے افراد دے دفتراں تے گھراں دے سرکاری اخراجات دی تفصیل نوں ویکھ لیے تے اسیں سمجھ سکنے آں کہ ملک اتے قرضیاں دا بوجھ کس وجہ توں ودھدا چلیا جا رہیا اے۔ عوام نوں اک کپ چاہ تک دی بچت دا درس دین والے حکمراناں دے طرزعمل نوں ویکھو تے بے ساختہ لباں اتے آندا اے کہ کیہ ایہ کھلا تضاد نہیں اے۔
صاحبو’اک فقرہ آکھیا جاندا اے کہ جیویں قوم دے اعمال ہون گے ویسے ای اوہناں نوں حکمران ملن گے۔ آئو ذرا غور کرئیے کہ جے ساڈے حکمران دے کردار چنگے نہیں نیں تے اسیں خود کس صف وچ کھڑے آں۔ جے حکمران عیاش نیں تے عوام کیہ کر رہی اے۔ جے حکمران قرض لے کے ملک چلا رہے نیں تے کیہ عوام قرض لے کے اپنے اخراجات پورے نہیں کر رہی اے؟ سانوں ایہہ تسلیم کرنا ہووے گا کہ ساڈا تعلیمی’ خاندانی’ سماجی’ اصلاحی تے مذہبی نظام اصلاحات چاہندا اے یعنی نظام تعلیم اک فلاحی معاشرہ بنان دی بجائے نوجواناں جہڑے اپنی شناخت تے پیسے کمان لئی تیار کر رہیا اے۔ اسیں بحیثیت قوم بچیاں دی تعلیم لئی تے فکر مند نیں لیکن اوہناں دی اخلاقی تربیت وچ نکام ہو چکے نیں۔ حالت تے ایہہ اے کہ معاشرے دی تربیت اتے معمور لوک اپنی تقریراں’ تحریراں توںتے سادہ زندگی گزارن دی تلقین کردے نیں مگر عملی طور تے اوہناں دی اپنی زندگیاں نمودونمائش توں بھرپور ہو چکیاں نیں۔ علمائے کرام دے پہناوے’ اوہناں دے گھر تے گڈیاں سادگی توں بہت دور ہو چکے نیں۔
اسیں کیوں ایہہ نہیں سوچدے کہ ساڈے میڈیا اتے ڈرامیاں’ فلماں تے کمرشل اشتہاراں دے نام اتے جو کجھ وکھایا جا رہیا اے اوہ ساڈی روایت ساڈی اقدار دی ترجمانی نہیں کردا اے۔ بندہ اک ہفتہ ٹی وی ڈرامہ ویکھ لوے تے اپنے رشتہ داراں تے آسے پاسے وسن والے لوکاں نوں شک دی نظر نال ویکھن لگدا اے کیوں جے ساڈے ٹی وی دی سکرین اتے مسلسل وکھایا جا رہیا اے کہ ہر دوجا مرد یا عورت جہڑے گھر توں کم لئے نکلدے نیں اوہناں دا کسی نہ کسی نال کوئی
نہ کوئی چکر ضرور چل رہیا اے۔ ساڈا میڈیا کجھ ایس طرح توں ساڈی راویت تے رسم و رواج نوں دقیانوسی قرار دیندے ہوئے ساڈے اتے اغیار دی ثقافت مسلط کرن وچ معاون بندا چلا آ رہیااے کہ اسیں بحیثیت قوم اخلاقی قدراں تے اپنی روایتاں اتے فخر کرنا چھڈ چکے آں تے سانوں اندازہ ای نہیں ہو رہیا اے کہ اسیں جہڑے کلچر دے پچھے نس رہے آں اوہ ساڈا نہیں’ا یس خطے دا نہیں’ ایس دھرتی دا نہیں۔اج بہت ضروری اے کہ اسیں اپنی روایت’ اپنی ثقافت نوں فخر نال اپنائیے تے اپنی زندگی دے ہر رنگ وچ سادگی اختیار کرن دی کوشش کریے۔ جدوں اسیں انج کراں گے تے فیر بڑی چھیتی اسیں اک فلاحی معاشرے نوں تشکیل دین وچ کامیاب ہو جاواں گے۔