پیدائش دادرست اندراج ۔۔ بالاں داپیدائشی حق

کائنات وچ پیدا ہون والا ہر بچہ اپنے حصے دا رزق’ ساہنواں تے قسمت لے کے آندا اے۔ایہہ تناں نعمتاں اوہنوں خدا ولوں ملدیاں نیں۔ البتہ اک بنیادی چیز ہور اے جہڑی ایہنوں معاشرہ تے سرکار دیندی اے تے اوہ اے شناخت کہ اوہ معاشرے وچ کہڑی شناخت دے نال زندگی گزارے گا۔ ایہو اوہ شناخت اے جہدی بنیاد اتے لوک اوہدے نال معاملات کردے نیں تے ایسے بنا اتے اوہنوں اہمیت دیندے نیں۔
ساڈے ایتھے پیدائش مگروں بچے نوں معاشرتی شناخت تے مل جاندی اے لیکن بدقسمتی نال اوہنوں قنونی شناخت نہیں مل پاندی۔ قنونی شناخت توں مراد بچے دی رجسٹریشن اے جہڑی کہ لوکل گورنمنٹ دے کول کیتی جاندی اے تے ایسے بنیاد اتے بچے نوں برتھ سرٹیفکیٹ ملدا اے۔ ایہہ بچے دا بنیادی حق اے۔ ایہہ چیز مستقبل وچ اوہدے لئی بڑی اہمیت اختیار کر جاندی ا ے تے بے شمار قنونی معاملات وچ اوہدی لوڑ پیندی اے۔ہن جے بچے دی رجسٹریشن ہوئی ہووے گی تے اوہنوں ایہناں قنونی معاملیاں وچ کسے پریشانی دا سامنا نہیں کرنا پووے گا لیکن جے اوہدے کول برتھ سرٹیفکیٹ نہ ہووے تے ایس صورت وچ کئی سارے مسئلیاں دا سامنا کرنا پے سکدا اے۔
برتھ سرٹیفیکیٹ دی اہمیت
عام طور تے ایہہ سمجھیا جاندا اے کہ برتھ سرٹیفکیٹ دی لوڑ نہیں پیندی تے فیر اوہنوں بنوان دا تکلف کیوں کیتا جاوے؟
حقیقت ایہہ اے کہ برتھ سرٹیفکیٹ انسان نوں کئی سارے فیدے دیندا اے۔ ایہہ اک اہم دستاویزی ریکارڈ اے جہدی اہمیت تسلیم کیتی جاندی اے۔ جے بچپن وچ بچے دی رجسٹریشن نہ کروائی جاوے تے سولہ سال دی عمر وچ جا کے اوہدا شناختی کارڈ بنے تے ایہدا مطلب ایہہ اے کہ اوس بچے نے سولہ سال بغیر کسے شہریت دے گزارے۔ خدانخواستہ ایس دوران اوس بچے دے نال کوئی وی واقعہ پیش آندا اے تے سرکاری محکمیاں نوں علم ای نہیں ہووے گاکہ کسے پاکستانی بچے دے نال کجھ ہویا اے۔ جدوں بچیاں دی رجسٹریشن کروائی جاوے گی تے حکومت دے کول اوہناں دا ریکارڈ ہووے گا تے گورنمنٹ اوسے حساب نال اوہناں دی فلاح و بہبود لئی منصوبہ بندی وی کر سکے گی۔
برتھ سرٹیفیکیٹ نہ بنوانے دے نقصان
غیر رجسٹرڈ بچے دا مطلب اے غیر رجسٹرڈ زندگی۔ بچہ جدوں سرکاری ریکارڈ وچ نہیں ہوندا تے اوہ اوہناں سارے حقوق تے پیکجز توں وی محروم رہندا اے جہڑے حکومت ولوں اوہنوں حاصل نیں۔ اوہنوں طبی سہولت وچ رعایت نہیں مل سکدی۔ اوہ تعلیم تے دوجے بہت سارے فیدیاں توں وی محروم رہندا اے۔ حالیہ اک تحقیق وچ ایہہ گل وی سامنے آئی اے کہ اغوا ہون والے بچے تے غیر قنونی سرگرمیاں وچ ملوث بچے زیادہ تر اوہو نیں جہڑے کہ غیر رجسٹرڈ نیں۔
زمانہ بہت تیزی نال ترقی کر رہیا اے۔ جیویں جیویں اسیں اک غیر منظم زندگی توں منظم زندگی ول آ رہے آں تے قنونی دستاویزاں دی اہمیت وی ودھدی جا رہی اے۔ ایہہ ہر انسان دی زندگی دا اوہ پہلو ہوندا اے جہڑا کہ مستند تے ویلے تے ہونا ضروری ہوندا اے کیوں جے عمر ودھن دے نال نال ایس طرح دے معاملات مشکل تے گراں قیمت ہوندے جاندے نیں۔ مثال دے طور تے اک بچے دا برتھ سرٹیفکیٹ نہیں بنیا یا بنیا تے ہے لیکن اوہدے وچ معلومات صحیح نہیں نیں تے ایم اے وچ جا کے اوہنوں احساس ہو جاندا اے کہ ایہناں معلومات نوں ٹھیک کرنا چاہیدا اے تے ہن اوہ پرائمری سکول سرٹیفکیٹ توں لے کے ایم اے تک دی اک اک سند وچ ترمیم کرواوے گا تے ایس عمل وچ اوہدا کنا خرچا آ وے گا تے اوہنوں کس قدر خواری ہووے گی۔ اک پاکستانی دی حیثیت نال تسیں ایہدا اندازہ بخوبی لا سکدے او۔
ساڈا معاشرہ ترقی کر رہیا اے لیکن کجھ معاملیاں وچ اج وی اسیں کافی پچھے آں۔ جہناں وچ سرفہرست بچیاں دی رجسٹریشن اے۔ اک سروے دے مطابق پاکستان وچ رجسٹرڈ ہون والے بچیاں دی شرح صرف 30توں 40فیصد اے جد کہ 60ملین بچے اج وی ایسے نیں جہڑے کہ غیر رجسٹرڈ نیں۔ پاکستان دے کجھ علاقیاں وچ اج تک بچیاں دے ناماں دا اندراج نہیں کروایا جاندا تے اوہنوں عزت تے غیرت دا مسئلہ سمجھیا جاندا اے۔ زنانیاں دا شناختی کارڈ وی اصل نام دے علاوہ زوجہ فلاں دے نام نال بنوایا جاندا اے۔ واضح رہوے کہ بچیاں دے نام لوڑ دے تحت آشکار کرن وچ کوئی شرم و حیا والی گل نہیں اے۔ اسیں سارے اسلام دے منن والے آں تے اسلام سارے معاملات وچ مکمل وضاحت داحکم دیندا اے۔ ایتھوں تک کہ نکاح وچ دلہن دا نام وی دختر فلاں یا ہمشیر فلاں دے بجائے پورا نام لکھن دا حکم دیندا اے۔
پیدائش ریکارڈدی اہمیت
بچیاں دی پیدائش دا ریکارڈ رکھنا کس قدراہم اے ایہدا ثبوت سانوں سیرت النبیۖ توں ملدا اے۔ جدوں مسلمان مدینہ ول ہجرت کر کے آ گئے تے آپۖ نے حضرت ابوالدردا نوں انصار تے حضرت علی کرم اللہ وجہہ نوں مہاجرین دے بچیاں دا ریکارڈ رکھن دی ذمہ داری دتی کہ جہڑا وی بچہ پیدا ہووے تے اوہدا نام’ ولدیت تے پیدائش دی تریخ لکھی جاوے۔ حضرت علی دی فہرست وچ پہلا نام عبداللہ بن زبیر دا سی۔ ایہہ مہاجرین وچ پیدا ہون والا پہلا بچہ سی تے ایسے فہرست دی بنیاد اتے حضرت عمر فاروق نے اپنے دور خلافت وچ مردم شماری دی روایت پائی جہدے اتے اج دی ساری دنیا عمل پیرا اے۔
بچیاں توں ودھ بچیاں دے ریکارڈ نوں حساس سمجھنا وی سانوں آپۖ دی حیات مبارکہ توں ملدا اے۔ اوس ویلے عام طور تے لکھن لئی دو چیزاں استعمال کیتی جاندیاں سن۔ عام تحریر لئی کھجور دے پتے تے خاص تحریر لئی لکڑی دا تختہ۔ چنانچہ اوس ویلے بچیاں دے ریکارڈ لئی کھجور دے پتے جد کہ کڑیاں دے ریکارڈ لئی لکڑی دے تختے استعمال کیتے جاندے تاں جے اوہناں دا ریکارڈ پکا رہوے تے میراث و جائیداد دے معاملات وچ اوہناں نوں نظرانداز نہ کیتا جاوے۔ (کتاب الرسول الرحمہ’ مصنف:ڈاکٹر طٰہٰ یاسین اسماعیل)
افسوسناک امر ایہہ اے کہ اج ساڈے معاشرے وچ وی جائیداد دے معاملیاں وچ بھیناں نوں محروم کرن لئی نویں حربے استعمال کیے جاندے نیں۔ جے بچیاں دا برتھ سرٹیفکیٹ موجود ہووے تے اوہناں نوں قنون حقوق توں محروم نہیں کیتا جا سکدا۔
ایہہ گل وی یاد رکھن دے قابل اے کہ نادرا دے کول ب فارم یا شناختی اکرڈ دا جہڑا ریکارڈ ہوندا اے اوہ تہاڈی Family Treeبناندا اے کہ تسیں کہدے پتر یا دھی او لیکن برتھ سرٹیفکیٹ اوہ اہم دستاویز اے جہڑی ایہہ دسدی اے کہ تسیں اک پاکستانی شہری او۔ ایہو وجہ اے کہ جدوں کوئی شہری باہر دے کسے ملک وچ امیگریشن یا ویزے لئی اپلائی کردا اے تے متعلقہ ملک دا سفارتخانہ اوہدے یونین کونسل نال رابطہ کردا اے تے اوہدا برتھ سرٹیفکیٹ چیک کردا اے۔ ایہدے توں اندازہ لایا جا سکدا اے کہ برتھ سرٹیفکیٹ دی کیہ اہمیت اے۔
برتھ سرٹیفیکیٹ بنوان داطریقہ
بچے دی پیدائش توں لے کے اگلے 60دناں تک تسیں اپنے متعلقہ یونین کونسل توں بچے دا سرٹیفکیٹ بڑی آسانی دے نال بنوا سکدے او۔61ویں دن توں لے کے ست سال دی عمر تک وی بنوایا جا سکدا اے لیکن ایہدے وچ کجھ اہم افراد دے دستخط درکار ہون گے۔ البتہ ست سال مگروں ایہہ طریقہ کار اوکھا ہو جاندا اے تے فیر میڈیکل سپرنٹنڈنٹ لیول دے افسرکولوں بچے دا معائنہ کرایا جاندا اے۔اوہدے مگروں برتھ سرٹیفکیٹ بن پاندا اے۔
ساڈے معاشرے وچ بچیاں دی پیدائش داریکارڈ رکھن تے اوہناں نوں رجسٹرڈ کروان دا شعور بہت ای گھٹ اے۔ ایسے وچ معاشرے دی بااثر شخصیات تے سوشل میڈیا اتے فین فالوننگ رکھن والیاں دی ایہہ ذمہ داری بندی اے کہ اوہ ایس اہم ترین ایشو نوں زیربحث لیان۔ایہدی قنون سازی لئی آواز چکن تے ایس آگاہی نوں ودھ توں ودھ فروغ دین تاںجے معاشرے وچ پیدا ہون والے بچے سرکاری رکارڈ وچ آ جان جہدے پاروں نہ صرف اوہ سرکاری سہولتاں دے حقدار بنن بلکہ اوہدے نال نال اوہ اپنے سارے قنونی حقوق توں وی مستفید ہو سکن۔