پنجابی دے مہان لکھاری

اصغرسلیم (ممتاز شاعر)
اردو دے ممتاز شاعر اصغرسلیم گجرات وچ پیدا ہوئے۔ ابتدائی تعلیم اوتھے پائی۔ اعلیٰ تعلیم دیال سنگھ کالج تے اورینٹل کالج لہور توں حاصل کیتی۔ عملی زندگی دا آغاز رائل ایئرفورس نال وابستگی توں کیتا دوجی جنگ عالمگیر دے دوران برما دے محاذ تے ایئرکموڈور ایم کے جنجوعہ تے ایئرمارشل نورخان دے نال خدمات نبھائیاں۔ جنگ ختم ہوئی تے فضائیہ دی ملازمت توں سبکدوش ہو گئے تے پنجاب دے محکمہ تعلیم وچ ملازمت کر لئی۔ بعد وچ گورنمنٹ کالج لہور دے عملہ تدریس وچ شامل ہو گئے۔ 1977ء وچ ریٹائر ہوئے کجھ عرصہ اورینٹل کالج وچ پنجابی ادب پڑھاندے رہے۔ اصغرسلیم دا شمار بلند پایہ غزل گو شاعراں وچ ہوندا سی۔ اوہ فیض احمد فیض تے سبط حسن دے گہرے دوست تے ہم مسلک سن۔ ایہناں دا کلام سویرا، ادب لطیف، لیل و نہار، امروز تے فنون وچ چھپدا رہیا۔ ڈیڑھ ورھے تک روزنامہ پاکستان لئی قطعہ لکھدے رہے۔ اوہناں نے دیت نامی تے افریقی شاعراں دے کلام دے ترجمے کیتے۔ ایہناں دے والد سول انجینئر سن اوہ تن بھائی سن وڈے بھائی محمد سرور، میر مرحوم بین الاقوامی شہرت دے حامل انجینئر سن ایہناں دے چھوٹے بھائی محمد صفدر میر مرحوم انگریزی دے ممتاز صحافی، محقق، نقاد، تخلیق کار، شاعر تے ڈرامہ نگار سن۔ اصغرسلیم نے مجرد زندگی گزاری۔ والدہ تے بیمار بھین دی خدمت وچ ایس طرح مصروف رہے کہ اوہناں نوںگھرہستی دا دھیان ای نہیں آیا۔ اوہ خوش باش تے خوش پوش بندے سن۔ ایہناں دا انتقال 12 جون 1995ء نوں لہور وچ ہویا۔ ابدی آرام گاہ عامر روڈ شادباغ پیر رونقی قبرستان وچ اے۔
نوراحمد چشتی (ادیب)
نوراحمد چشتی مولوی احمد بخش یکدل ساکن لہور دے گھر 1244ھ وچ پیدا ہوئے تے 1275ھ 1867ء وچ وفات پائی۔ ایہناں دے والد محترم مولوی احمد بخش نوں آخری مغل بادشاہ بہادر شاہ ظفر نے فخرالشعراء دا خطاب دتا سی تے نال اک مہر بنوا کے دتی سی ایس طرح آپ دا گھرانہ علم و فضل والا گھرانہ سی۔ نور احمد چشتی بڑے لائق’ ذہین تے عالم فاضل سن تے 14 ورھے دی عمر وچ پڑھائی حاصل کر کے دیوان امرناتھ دی سفارش نال پنج روپیے روزانہ تے سرکاری وکیل بن گئے فیر فوجی تے سرکاری افسراں نوں پڑھان دا ذمہ لیا۔ ایہدے نال نال تصنیف و تالیف دا سلسلہ جاری سی۔ اک کتاب اردو’ فارسی’ عربی دلنوائے تحفہ چشتی لکھی۔ دوجی یادگار چشتی جہڑی لہور وچ چھپی تے لندن تے فرانس وچ ایہدا ترجمہ ہویا۔ (جاری اے)

ایہدے بعد تحقیقات چشتی لکھی ایہناں توں علاوہ عجائبات چشتی‘ خیالات دانش‘ سی حرفی کربلا‘ اردو فارسی‘ پنجابی وچ تقریباً اک سو پنجاہ کتاباں لکھیاں۔
ایہناں دی ابدی آرام گاہ گھوڑے شاہ روڈ سلطان پورہ لال مسجد دے عقب وچ اے اک پہلو ایہناں دے والد گرامی مولوی احمد بخش یکدل آرام فرما رہے نیں دوویں قبراں نال نال نیں تے پکی چھت اے ایہناں دی قبر دا کتبہ ٹُٹ چکیا اے۔
آغا حشر کاشمیری (ڈرامہ نگار)
آغا حشر کاشمیری دا اصل ناں محمد شاہ سی۔ آپ یکم اپریل 1879ء نوں اک کشمیری خاندان وچ پیدا ہوئے۔ والد دا ناں غنی شاہ سی تعلیم لئی بنارس دے راج نرائن ہائی سکول وچ داخل ہوئے ستاراں ورھے دی عمر وچ اٹھویں جماعت پاس کیتی۔ جدوں اوہناں نوں شعروشاعری دا شوق چڑھیا تے تخلص حشر رکھ کے مقامی مشاعریاں وچ شرکت کرن لگ پئے۔ 1897ء دے وسط وچ بمبئی دی مشہور پارسی لافویڈ تھیٹریکل کمپنی بنارس آئی تے حشر نے اوہدے راہیں ویکھے تے آپ وی لکھن دا خیال پیدا ہویا ایس لئی ڈرامہ ’’آفتاب محبت‘‘ لکھیا۔
ایہدے بعد آغا حشر کاشمیری نوں نیوالفریڈ تھیٹریکل کمپنی وچ ڈرامہ نویسی دی آسامی تے کم کرن دا موقع ملیا۔ اوہناں لئی پہلا ڈرامہ ’’مریدشک‘‘ لکھیا۔ ایہدی کامیابی نال اوہناں دی شہرت نوں چار چن لگ گئے 9 مہینے دی گھٹ مدت وچ ایہ ڈرامہ سٹھ توں ودھ واری پیش کیتا گیا ایہناں توں علاوہ وی کئی ڈرامے لکھے۔ 1910ء وچ آغا حشر کاشمیری دوجیاں دی ملازمت توں اکتا گئے‘ تے حیدرآباد دکن وچ اپنی ذاتی تھیٹریکل کمپنی قائم کیتی۔ ایہدے وچ نواں ڈرامہ ’’نیک پروین پہلا پیار‘‘ وجود وچ آیا۔ ایس طرح آغا حشر نے اپنی فنی زندگی دے نویں دور وچ پیر رکھیا۔
ایہناں دا انتقال 28اپریل 1935ء نوں لہور وچ ہویا۔ ایہناں دی آخری آرام گاہ قبرستان میانی صاحب وچ شاہراہ حضرت طاہر بندگی‘ گورکناں دے ڈیرے دے کول واقع اے قبر پکی تے سرہانے کتبہ لگا اے۔
حضرت واصف علی واصف (شاعر‘ ادیب)
حضرت واصف علی واصف 15جنوری 1929ء تحصیل شاہ پور ضلع خوشاب وچ پیدا ہوئے ایہناں دے والد دا ناں ملک محمد عارف سی جہناں دا تعلق اوتھوں دے قدیم اعوان قبیلے نال سی۔ ابتدائی تعلیم خوشاب وچ حاصل کیتی۔ یکم جون 1942ء نوں گورنمنٹ ہائی سکول خوشاب توں مڈل دا امتحان پاس کیتا۔ میٹرک یکم نومبر 1944ء وچ گورنمنٹ ہائی سکول جھنگ توں کیتا۔ اوس ویلے بورڈ دی تھاں امتحان پنجاب یونیورسٹی لیندی سی۔
(جاری اے)