کولے ورگی کان کن دی زندگی

ضلع خوشاب نوں شعبہ زراعت مدنیات تے صنعت وچ خاص اہمیت حاصل اے ایس ضلع دا شمالی علاقہ پہاڑاں تے مشتمل اے ایہناں پہاڑاں وچ وکھووکھ معدنیات دے ڈھیر ذخیرے موجود نیں تے لون دا سب توں وڈا پراجیکٹ ضلع خوشاب دے قصبہ (رکھلہ) وچ وڑچھہ نمک اے۔ ایہ 1872ء وچ قائم کیتا گیا سی جتھوں لون دوجے ملکاں وچ گھلیا جاندا اے۔ کسے دور وچ ایتھوں 2500 ٹن روزانہ دی پروڈکشن تے ورھے وار 36لکھ ٹن لون نکلدا سی پر 2008ء توں ایہ کان جان بجھ کے بند کیتی گئی اے ایہدے وچ تن حصہ پانی بھر چکیا اے۔ پاکستان منرل ڈویلپمنٹ کارپوریشن دے کرتا دھرتاواں نے پانی کڈھن دی تھاں بند کرنا مناسب سمجھیا۔ مزدوراں دا ایہ موقف اے کہ ایتھے اک کیمیکل یونٹ قائم اے اوتھوں پانی لیا جا سکدا سی۔ سوڈا واٹر دی شکل وچ ایہ بڑا قیمتی پانی اے ہر قیمتی چیز تے ملک دی اشرافیہ صرف اپنا ای حق من دی اے تے حکومت وی خدمت دی خصوصیات دا اظہار ایہناں لئی کردی اے۔ باقی رہے عوام’ اوہ تے حکومت دی گڈی دا پہیہ گھمان وچ ایندھن دا کم دیندے نیں۔ ایس توں ودھ اہمیت نظر نہیں آئوندی۔ ایس کان وچ وی ہزاراں مزدوراں نوں نظرانداز کرکے صرف مخصوص دھڑے دی خدمت کیتی جا رہی اے مزدوراں دا استحصال ایس طرح ہو رہیا اے کہ 2000 وچوں صرف 200 مزدور رجسٹرڈ نیں ایتھوں پنج قسماں دا لون نکلدا سی جہناں وچ پہلا جہنوں کرسٹل دا ناں دتا جاندا اے ایہ شیشے وانگوں ہوندا اے جو 8003 روپیے ٹن ایہدے بعد اے کوالٹی دا موٹا لون جہدی قیمت 3853 روپیے فیر بی کوالٹی دا لون جہنوں گٹی کہیا جاندا اے ایہدی قیمت 2353 روپیے فیر ایس توں وی گھٹ معیار دے لون دی قیمت 1803ء روپیے تے کیرا دی قیمت 1753 روپیے سی۔ انگریز دور وچ جاری ہون والی مائنربک وچ مزدوراں دا اندراج ہو رہیا اے ایہدے وچ مزدوراں دے بیج نمبر لکھے جاندے نیں جو ہن اگلی نسل نوں منتقل ہو چکے نیں۔ دو عشرے توں وی گھٹ عرصہ ہویا’ ریل گڈی دے راہیں لون قائداعظم دے ناں تے بنن والے شہر قائدآباد وچ اپڑدا سی۔ ایس شہر دا سنگ بنیاد قائداعظم محمدعلی جناح دے ساتھی سردار عبدالرب نشتر نے رکھیا۔ لون ایتھوں دوجے شہراں نوں سپلائی ہوندا سی۔ ریل دیاں ایہ پٹڑیاں وی پٹ دتیاں گئیاں نیں۔
(جاری اے)