موت وی کوکلا چھپاکی کھیڈدی اے

لکھت:اثر چوہان

معزز قارئین!پاکستان تے پاکستان توں باہر‘تحریک پاکستان دے مشہور کارکن (میرے بزرگ سنگی) ضلع گجرات (موضع بھدر) دے ریٹائرڈ سپرنٹنڈنٹ آف پو لیس (مر حوم )چودھری غلام حیدر اقبال دے عزیز و اقارب تے دوست اوہناں دی ستویں برسی منان گے۔ اوہناں دا دینی تے دینوی امور اتے مطالعہ بہت کھلا سی۔ا وہناں نوں فارسی‘ اردو تے پنجابی دے ہزاراں شعر یاد سن جنہاں نوں اوہ اپنی گل بات وچ موقع محل دی مناسبت نال استعمال کردے سن۔
کلام علامہ اقبال دے تے موصوف حافظ سن۔ اوہناں دے دوست احباب اوہناں نوں عاشق اقبال آکھن لگے تے فیر اقبال اوہناں دے ناں دا حصہ بن گیا۔ چودھری غلام حیدر اقبال دے والد (مرحوم) چودھری امام دین وی تحریک پاکستان دے کارکن سن۔ 23مارچ 1940نوں منٹوپارک (موجودہ اقبال پارک) لہور وچ ’’آل انڈیا مسلم لیگ‘‘ دے اجلاس وچ سریک سن۔
اوہناں نے مہاجرین دی آبادکاری وچ اہم کردار ادا کیتا۔ چودھری غلام حیدر اقبال دے وڈے بھائی‘ چودھری غلام نبی مرحوم کراچی وچ ’’محمد علی ٹرام وے‘‘ کمپنی وچ سینئر آفیسر سن۔ اک بھراں چودھری محمد اقبال زمیندار سن تے چودھری محدم ریاض اختر بلڈر نیں۔
معزز قارئین! چودھری غلام حیدر اقبال نال میری دوستی اوس ویلے ہوئی جدوں 26ستمبر 2009ء نوں اسلام آباد وچ میری سب توں پیاری دھی عاصمہ دا ویاہ چودھری غلام حیدر اقبال دے چھوٹے بھائی چودھری محمد ریاض اختر دے پتر معظم ریاض چودھری نال ہوئی لیکن میری اوہناں نال مضبوط دوستی اوس ویلے ہوئی جدوں میرے تے اوہناں دے مشترکہ بزرگ دوست سابق انسپکٹر جنرل پولیس آف پنجاب/ اسلام آباد تے (اوہناں دناں) وزیراعظم میاں نواز شریف دے چیف سکیورٹی آفیسر ضلع بھکر دے ملک محمد نواز دی شفقت تے برکت ساڈے دونواں دے نال شامل ہو گئی۔
’’ہائی سکول لالہ موسیٰ!‘‘
برادر عزیز چودھری محمد ریاض اختر اکثر لالہ موسیٰ دے گورنمنٹ ماڈل ہائی سکول دے بارے دسدے نیں کہ بانی ’’اسلامیہ ایجوکیشن سوسائٹی‘‘ ڈاکٹر محمد امین دی سرکردگی وچ 1946ء دے الیکشن وچ لالہ موسیٰ ہائی سکول دے طلبہ نے (جہناں وچ میں وی سی) چودھری غلام حیدر اقبال نے ’’انڈین نیشنل کانگریس‘‘ دے مقابلے وچ ’’آل انڈیا مسلم لیگ‘‘ دے امیدواراں دی کامیابی لئی سردھڑ دی بازی لا دتی سی۔ ملک محمد نواز صاحب پولیس سروس اختیار کرن توں پہلے گورنمنٹ کالج سرگودھا وچ انگریزی دے استاد سن تے میں 1956ء توں 1957ء تک اوہناں دا شاگرد رہیا لیکن جہڑے منصب اتے اوہ رہے‘ میرا اوہناں نال میل جول رہیا۔ اوہ محکمہ پولیس دے ’’گارڈ فادر‘‘ کہلائے۔ میری جدوں وی اوہناں نال ملاقات ہوندی تے اوہ اپنے رفقائے کار نوں آکھیا کردے سن کہ ’’اثر چوہان میرا بہت ای بہادر شاگرد اے!‘‘۔ ملک محمد نواز صاحب 1980ء وچ مرحوم ذوالفقار علی بھٹو دے ضلع لاڑکانہ وچ ڈی آئی جی سن تے چودھری غلام حیدر اقبال اوہناں دے ماتحت سپرنٹنڈنٹ آف پولیس تے جدوں 1981 توں 1986 تک ملک صاحب اسلام آباد دے انسپکٹر جنرل آف پولیس رہے تے میری اکثر اوہناں نال ملاقاتاں ہوندیاں سن۔
دسمبر1991وچ جدوں وزیراعظم نواز شریف سینیگال دے دارالحکومت ڈاکر گئے‘ ملک صاحب اوہناں دے چیف سکیورٹی آفیسر سن تے میں اوہناں دی میڈیا تیم دے رکن دی حیثیت نال اوہناں دے نال سی۔
26ستمبر2009ء نوں میری سب توں پیاری دھی عاصمہ دا ولیمہ سی۔ ملک محمد نواز صاحب نوں میرے داماد معظم ریاض دے والد چودھری محمد ریاض اختر نے مدعو کیتا سی۔ چودھری صاحب نے میرا ملک صاحب نال تعارف کران دی کوشش کیتی تے ملک صاحب نے اوہناں نوں اپنی گل مکمل نہیں کرن دتی تے آکھیا ’’اثر چوہان میرے سارے شاگرداں وچوں سب توں بہادر شاگرد اے۔ تسیں ایہدے نال میرا تعارف نہ کرائو!‘‘دس دن مگروں مینوں ملک صاحب دا ٹیلی فون آیا تے بولے ’’اثر چوہان! بھائی میں تیتھوں بوہت شرمندہ ہاں۔ مینوں تے کل پتہ چلیا اے پئی معظم ریاض نال تیری دھی دا ویاہ ہویا اے‘‘ فیر اوہ اپنی شرمندگی دور کرن لئی اپنی بیگم صاحبہ نوں نال لے کے میرے گھر تشریف لیائے تے اوہناں نے میری دھی تے داماد نوں قیمتی تحفے دتے۔
معزز قارئین! چودھری غلام حیدر اقبال دے تن پتر نیں۔ وقار حیدر کرنل نیں‘ ذوالفقار حیدر تے جواد حیدر ماہرین تعلیم‘ مرحوم دی پنج دھیاں‘ ثمینہ حیدر‘ شیریں حیدر‘ روزینہ حیدر‘ لبنیٰ حیدر تے اسماء حیدر وچ سب توں ودھ علمی وراثت‘ عزیزہ شیریں حیدر‘ اوہناں دے شوہر (پھپھی زاد) میجر جنرل مختار احمد نے حاصل کیتی۔ میجر جنرل (ر) مختار احمد 1995توں 1999تک پاکستان ہائی کمیشن برطانیہ وچ ڈیفنس اتاشی رہے۔ اوہناں نے برطانوی ’’فرزندان پاکستان‘‘ نوں پاکستان وچ سرمایہ کاری لئی آمادہ کیتا۔ شیریں حیدر کئی پسندیدہ کتاباں دی مصنفہ نیں۔
چودھری غلام حیدر اقبال صاحب دی آخری آرام گاہ موضع بھدر وچ اے۔ 24اگست 2019ء نوں جدوں اوہناں دی اہلیہ محترمہ نذیر بیگم دا 80 سال دی عمر وچ انتقال ہویا تے اوہناں نوں وی بھدرہی وچ چودھری غلام حیدر اقبال صاحب دے پہلو وچ دفن کتیا گیا۔
کجھ دناں مگروں میں مرحومہ دے پتراں‘ دھیاں تے برادرم چودھری محمد ریاض اختر نال تعزیت لئی گیا تے اوہناں نے سانوں ساریاں نوں آکھیا کہ ’’میں 42 ورھیاں توں اسلام آباد وچ سرگرم آں تے میں تے اسلام آباد وچ دفن ہون نوں ترجیح دیاں گا‘‘۔ چودھری صاحب چاہندے نیں کہ اوہناں دا ڈومیسائل اسلام آباد دا ہووے۔ کدی کدی میں وی سوچنا واںکہ ’’میری اہلیہ (مرحومہ) نجمہ اثر چوہان اسلام آباد دے قبرستان وچ کلی کیوں رہوے؟ کیوں نہ انتقال مگروں میرا ڈومیسائل وی اسلام آباد ای داہووے؟
معزز قارئین۱ ’’باب العلم‘‘ حضرت علی مرتضیٰؓ نے فرمایا کہ ’’موت آپ زندگی دی حفاظت کردی اے!‘‘ میرا ایہدے اتے ایمان اے تے ایسے لئی میں موت نوں ’’کوکلا چھپاکی‘‘ دا کھیڈ سمجھنا واں۔ تسیں وی لڑکپن وچ ویکھیا یا کھیڈیا ہووے گا کہ ’’منڈے اک دائرہ بنا کے بیٹھ جاندے نیں تے اک منڈا کوکلا (لمے کپڑے دا ول دتا ہویا کوڑا) لکا کے چاروں پاسے نسدا اے تے کسی نہ کسی منڈے دے پچھے اوہنوں لکا دیندا اے تے جے اوہ منڈا بے خبر ہووے تے اوہنوں ’’کوکلا‘‘ مار کے آئوٹ کر دیندا اے۔ جدوں میرا کوئی رشتہ دار‘ سنگی یا واقف کار‘ خالق حقیقی نال جا ملدا اے تے مینوں محسوس ہوندا اے کہ گویا ’’موت وی ساڈے ساریاں نال ’’کوکلا چھپاکی‘‘ کھیڈدی اے؟