ساڈا معاشی مستقبل کیہ ہووے گا؟

علی قیصر

پچھلے وفاقی وزیر خزانہ مفتاح اسماعیل نے خطرے دی گھنٹی وجا دتی۔ ہن سمجھن والے سمجھ جائو کہ آن والے دناں وچ اسیں کتھے کھڑے ہوواں گے تے ساڈا معاشی مستقبل کیہ ہووے گا۔ اوہناں دا کہنا اے کہ جے آئی ایم ایف نہیں آیا تے اسیں ڈیفالٹ ول جاواں گے جد کہ سب توں ودھ مہنگائی پیپلز پارٹی دے دور وچ ہوئی۔ اسیں این ایف سی ایوارڈ پاس کرایا ہویا اے جہدی وجہ نال بار بار پھسدے نیں۔ وفاق دے 57.5 فیصد پیسے صوبیاں دے کول چلے جاندے نیں۔ ایس سال 75 سو ارب روپے ٹیکس جمع کراں گے جہدے وچ 4300 ارب صوبیاں نوں دے دیاں گے۔ وفاق دے کول تے 3200ارب روپے آئے جد کہ سودی قرضہ 4ہزار ارب روپے ادا کرنا اے۔ اُتوں ساڈی انڈسٹری بند ہوندی جا رہی اے تے پاکستان دی ٹیکسٹائل انڈسٹری دے ڈیفالٹ کر جان دا خدشہ وی ظاہر کردتا گیا کیوں جے سپلائی چین وچ تعطل ‘ توانائی دی قلت‘ پلانٹ مشینری‘ پرزہ جات دی درآمدات وچ مشکلاں نے ٹیکسٹائل دی صنعت نوں بحران نال دوچار کر رکھیا اے۔ٹیکسٹائل دی صنعت 50فیصد پیداواری گنجائش تے کم کر رہی اے۔ آئندہ مہینے توں ٹیکسٹائل دی ماہانہ برآمدات اک ارب ڈالر توں وی گھٹ ہون دا خدشہ اے۔ سٹیٹ بینک دی تازہ رپورٹ وی حکمراناں دی کارکردگی تے وڈا سوالیہ نشان اے۔ اک پاسے مالی سال 2021-22 دی جائزہ رپورٹ وچ کہیا گیا اے کہ شرح نمو اہداف توں گھٹ ہون دے کارن ملک بھر وچ مہنگائی وچ 20فیصد تک وادھا ہووے گا جد کہ دُوجے پاسے سیاسی انتشار دے کارن ڈالر مہنگا تے سٹاک مارکیٹ وچ سرمایہ داراں دے 58 ارب ڈُب چکے نیں ۔ حالیہ سیلاب توں کپاس دی فصل شدید متاثر ہوئی تے ساڈی ٹیکسٹائل انڈسٹری نوں کم جاری رکھن لئی اک کروڑ 40لکھ کپاس دی گانٹھاں درکار نیں تے ایس ویلے صرف 50لکھ گانٹھاں دستیاب نیں۔ روپے دی قدر وچ پچھلے سال دے مقابلے وچ 60 فیصد تک کمی دی وجہ نال ٹیکسٹائل انڈسٹری نوں سرمائے دی شدید قلت دا سامنا اے۔ سندھ دی صنعتاں دے مقابلے وچ پنجاب دی صنعتاں نوں مہنگی آر ایل این جی دتی جا رہی اے جہدی وجہ نال پنجاب دی صنعتاں لئی مسابقت دشوار ہو گئی اے۔ نویں آر ایل این جی کنکشنز وی نہیں دِتے جا رہے نیں۔ ایسے طرحاں ٹیکسٹائل انڈسٹری نوں بجلی دی فراہمی وچ وی تعطل دا سامنا اے۔ مینٹی نینس دے نام تے مہینے وچ پنج توں چھ دن بجلی بند کردتی جاندی اے جہدے توں بجلی تے چلن والیاں صنعتاں دی پیداواری گنجائش 25 فیصد تک گھٹ ہو چکی اے۔ سندھ دے مقابلے وچ پنجاب دی ٹیکسٹائل ملاں نوں مہنگی بجلی وی مل رہی اے جد کہ اپٹما نے ٹیکسٹائل انڈسٹری وچ نویں یونٹس لگن تے توسیع منصوبیاں دے رک جان نوں وی صنعت تے پاکستان دی معیشت لئی اک خطرہ قرار دتا۔ ایہو وجہ اے ایکسپورٹ انڈسٹری بہت زیادہ دبائو دا شکار اے تے ایہنوں قرضیاں دی واپسی وچ مشکلاں دا سامنا اے جہدے توں برآمدی یونٹس دے ڈیفالٹ ہون دا خطرہ اے۔ایہہ صورتحال ٹیکسٹائل انڈسٹری دی ایکسپورٹ دی گنجائش نوں گھٹ کرن دے نال بینکاں لئی وی بحران دا کارن بن سکدی اے۔ حکمران محض ڈنگ ٹپائو اقدامات کر کے ویلا لنگھا رہے نیں۔ انج محسوس ہوندا اے کہ حکومت وچ شامل کسے اک نوں وی عوام دے مسئلیاں توں کوئی غرض نہیں تے قائداعظم محمد علی جناح دے پاکستان نوں حکمراناں نے عملاً مسائلستان بنا دتا اے۔ سارے سٹیک ہولڈرز نوں ملک و قوم دی ترقی تے خوشحالی لئی غیر متزلزل سیاسی بصیرت نال کم لینا ہووے گا۔حالات اتے قابو پانا کسے اک سیاسی جماعت دے بس دی گل نہیں ایہدے لئی ڈاکٹر طاہر القادری دا فارمولا سب توں بہتر ہووے گا کیوں جے ملک دیوالیہ ہون دے کول اے۔ ایس ویلے پاکستان نوں بانی پاکستان دے افکار دے چانن وچ ترقی دی راہ تے گامزن کرنا ہووے گا کیوں جے اج دنیا وچ ساڈی کوئی اہمیت ای نہیں لٹ مار تے کرپشن نے سانوں دنیا دے سامنے بھیک منگن تے مجبور کردتا اے۔ المیہ تے ایہہ اے کہ جہناں لوکاں نے ملک و قوم نوں ایس نہج تے پہنچایا اے اوہو اج وفاقی تے صوبیاں وچ حکومت کر رہے نیں۔ اک ہور گل کہ پاکستان دی ڈبدی ہوئی معیشت نوں بچانا عالمی اداریاں تے دوست ملکاں دی ذمہ داری نہیں بلکہ ساڈی رہناواں دی ذمہ داری اے تے اسیں ایہہ سب کجھ آئی ایم ایف تے چھڈ رکھیا اے جدوں تک آئی ایم ایف دی گل نہیں منی جاندی اوہ قرضہ نہیں دیوے گا تے سانوں تے اپنے دفاعی اخراجات لئی وی قرضے لینا پے رہے نیں۔1970 وچ غیر ملکی قرضیاں دا حجم 3.5 ارب ڈالر سی جو 2004وچ 33ارب ڈالر تک جا پہنچیا تے ہن غیر ذمہ دارانہ اخراجات دی وجہ نال 130ارب ڈالر توں تجاوز کر گیا اے۔ ہن نویں قرضے لیتے بغیر پرانے قرضیاں دی ادائیگی ناممکن ہو گئی اے۔ پچھلی حکومتاں نے اپنے فیدے تے سیاسی شہرت لئی بھاری قرضے لیتے جہدے توں ملک معاشی تے سیاسی طور تے کمزور ہو گیا اے تے اوہدا اثر براہ راست عوام اتے پیا۔ ایس ویلے 20کلو آٹے دا تھیلا 2500 روپے وچ فروخت ہو رہیا اے جہڑا غریب عوام دے نال سراسر ظلم اے معیشت دی بدحالی دی وجہ نال مہنگائی دے جہناں نے عوام دا جینا دوبھر کر دتا اے تے دوجے پاسے اشیائے خورونوش خصوصاً آٹا خریدنا عام بندے دی پہنچ توں دور ہو گیا اے ۔ موجودہ پی ڈی ایم حکومت نے اقتدار مہنگائی دے خاتمے دا نعرہ لا کر لیتا سی تے 65 روپے کلو آٹا فروخت ہون والا اج اوہناں دے دور وچ 130روپے تک فروخت ہورہیا اے۔ عام بندے ددھ‘ چینی‘ گھی تے ہن آٹا وی خریدن لئی پریشان اے۔ بیروزگاری دی وجہ نال لوک اپنے لخت جگر ویچن تے مجبور نیں لیکن حکمران اپنے اقتدار نوں طول دین لئی اسلام آباد مگروں لہور وچ ممبراں دی خریدوفروخت کرن وچ مصروف نیں۔ بے حس حکمران کہندے رہے کہ کپڑے ویچ کے آٹا سستا کراں گا یا آٹا مہنگا اے تے لوک کیک کھائو مہنگائی مکائو مارچ کرن والیاں نے عوام دی دال روٹی وی کھو لیتی اے۔ مہنگائی تے سیلاب دی وجہ نال کروڑاں لوک کسمپرسی دی زندگی لنگھان تے مجبور نیں لیکن اعلیٰ عدلیہ سنے کوئی نوٹس لین لئی تیار نہیں جے ویکھیا جاوے تے عوام تے قیامت ٹٹی ہوئی اے تے ادارے خموش تماشائی بنے ہوئے نیں ۔ جے عوام نوں زندہ رکھنا اے تے فیر فوری طور تے اشیائے خورونوش دی قیمتاں وچ 60 فیصد کمی کیتی جاوے۔ ایہدے لئی حکمراناں دے محلات نوں ای نیلام کیوں نہ کرنا پووے ورنہ بھک تے بدحالی دے ستائے ہوئے لوک سڑکاںاتے نکل آئے تے فیر کوئی محل سلامت رہوے گا تے نہ محلات والے تے اوہ ایس خوش فہمی وچ وی نہ رہن کہ وہ نس جان گے اوہناں دے آسے پاسے والے ای اوہناں دا رستہ روک لین گے۔