اللہ دی رضا وچ راضی

زندگی وچ سب چیزاں سو فیصد نہیں ہوندیاں تے اوہناں نوں اللہ تعالیٰ دی خوشنودی سمجھ کے قبول کرنا چاہیدا اے

قاسم علی شاہ

اللہ تعالیٰ ساڈا خالق اے تے اسیں اوہدی مخلوق۔ ساڈا اللہ تعالیٰ نال تخلیق دا تعلق اے۔ اوہنے سانوں تخلیق کیتا اے تے اوس تخلیق دی بنیاد محبت اے۔ کوئی وی چیز اوس ویلے تیار ہوندی اے جدوں اوہدے وچ محبت پائی جاندی اے۔ جیویں بچہ کاغذ اتے تصویر بناندا اے تے اوہنوں اوس تصویر نال محبت ہوندی اے۔ اللہ تعالیٰ نے سانوں تخلیق کیتا اے اوہ تے ستر ماواں توں ودھ پیار کرن والا اے۔ ہر کم توں پہلاں حتیٰ کہ ساڈی پیاری کتاب قرآن مجید دا آغاز وی بسم اللہ الرحمن الرحیم توں ہوندا اے۔ ایہدے وچ اللہ تعالیٰ دے دو تعارف رحمان تے رحیم نیں۔ غور طلب گل ایہہ اے کہ آخرایہہ دونویں نام شروع وچ ای کیوں نیں۔ بعض مفسرین کرام ایس بارے فرماندے نیں کہ ایہناں دونواں لفظاں دے ماخذ وچ ’’رحم‘‘آندا اے تے ’’رحم مادر‘‘ اوہ مقام اے جتھوں زندگی دی ابتدا ہوندی اے۔ جدوں ایتھے انسان ہوندا اے تے اوہنوں تقاضے تے تمنا دے بغیر ملدا اے۔ جدوں ساڈی تخلیق شروع ہوندی اے تے سانوں ساڈی ضرورتاں دے مطابق رزق ملنا شروع ہو جاندا اے تے ساڈی نشوونما دے اسباب وی پیدا ہونا شروع ہو جاندے نیں۔ سوچن دی گل اے کہ کتھے زبان اتے ایہہ لفظ آئے کہ اے ساڈے رب سانوں رزق عطا کر تے کتھے اوہ ذات جہڑی ساڈی تمنا دے بغیر ساڈی لوڑ دے مطابق عطا کردی اے۔
ماں نوں ساڈے نال اینی محبت ہوندی اے کہ اوہنوں ساڈے رون دا کارن پتہ ہوندا اے کہ میرا بچہ بھک دی وجہ نال رو رہیا اے یا درد دی وجہ نال؟ اللہ تعالیٰ نے اپنی محبت دے اظہار لئی ایہہ فرما دتا کہ میں ستر ماواں توں ودھ پیار کرن والا آں۔ کتھے اک ماں دا پیار نہیں سنبھالیا جاندا تے کتھے ستر ماواں دا پیار‘ ستر ماواں توں ودھ پیار کرن والا اوہ رب کیویں چاہوے گا کہ اوہدا بندہ بھٹک جاوے‘ پستیاں وچ چلا جاوے یا فیر گمراہ ہو جاوے۔ ایہہ گل یاد رکھن والی اے کہ بندہ خود اپنے آپ نوں گمراہ کردا اے۔ اللہ تعالیٰ تے چاہندا اے کہ میرا بندہ میرے ول پلٹے تاں جے میں اوہنوں ہدایت دوواں۔
اللہ تعالیٰ نال محبت لئی ضروری اے کہ دین نوں سطحی حد تک نہیں بلکہ پوری طرح سمجھیا تے اوہدے اتے عمل کیتا جاوے۔اسیں جو کجھ کرنے آں اوہدا مرکز تے محور اللہ تعالیٰ دی رضا ہونی چاہیدی اے۔ جے ساڈی عبادت‘ سجدے‘ صوم و صلوٰۃ تے حج تے عمرے اللہ تعالیٰ دی رضا لئی نہیں نیں تے فیر ایہہ عبادتاں کسے کم دی نہیں۔ اسیں اللہ تعالیٰ نال اپنی محبت دی تجدید نہیں کردے۔ اسیں اوس ذات نوں بھل جانے آں جہڑی بن منگے عطا کردی اے۔ جدوں اسیں بھل جانے آں تے فیر عبادتاں دی روٹین تے ہوندی اے لیکن اوہدے وچ نیت دی کمی رہ جاندی اے۔
واصف علی واصف کولوں کسی نے پچھیا کہ کیویں پتہ چلے گا کہ ساڈا اللہ ساڈے کولوں راضی اے؟ اوہناں نے جواب د تا: جہناں تسیں اللہ تعالیٰ توں راضی ہوو اوہناں اللہ تعالیٰ تہاڈے نال راضی اے۔
زندگی وچ ساری چیزاں سو فیصد نہیں ہوندیاں‘ کجھ چیزاں قبول کرنا پیندیاں نیں‘ جہڑی چیزاں قبول کرنا پیندیاں نیں اوہناں نوں اللہ تعالیٰ دی رضا سمجھ کے قبول کرنا چاہیدا اے۔ جدوں ایہہ ہووے گا تے اللہ تعالیٰ راضی ہووے گا۔
ماضی دے مقابلے وچ اج ساڈے کول بوہتی آسائشاں نیں تاہم ایہدے باوجود زبان اتے شکوے نیں۔ ایہدی وجہ دین دے متعلق ساڈے غلط نظریات نیں۔ سانوں اپنے نظریات نوں قرآنی حوالیاں نال ویکھنا چاہیدا اے۔ قرآن پاک وچ اللہ تعالیٰ ارشاد فرماندا اے: تے میں تہانوں آزماواں گا! خوف توں‘ بھک تے مال و اولاد دے نقصان توں تے صبر کرن والیاں لئی خوشخبری اے۔ اوہ لوک جدوں اوہناں نوں کوئی مصیبت آندی اے تے اوہ آکھدے نیں :بیشک ایہہ اللہ ولوں اے تے اسیں اوہدے ول لوٹ کے جانا اے۔ اوہناں لوکاں اتے اللہ دی رحمت تے سلامتی اے تے ایہو ہدایت پان والے نیں (سورۃ البقرہ155)
غور کیتا جاوے تے سانوں سب کجھ دس دتا گیا اے کہ حیاتی وچ ساری مرضی ساڈی نہیں ہونی‘ ساری چیزاں ساڈی نہیں ہونیاں ‘ جدوں سب کجھ ساڈے مطابق نہیں ہونا تے فیر کیوں نہ اللہ تعالیٰ دی رضا اتے راضی رہیا جاوے۔ اسیں اوہناں آزمائشاں اتے پورا نہیں اتردے تے آکھنے آں کہ میرے نال ای انج کیوں اے؟ ایہہ اک مزاج اے تے ایس مزاج دا نام شکوہ اے جہڑا کہ اللہ تعالیٰ نوں پسند نہیں اے۔ سانوں ایس مزاج نوں بدلن تے شکوے دی جگہ شکر لیان دی لوڑ اے۔
ایاز محمود غزنوی دا انتہائی فرماں بردار غلام سی اوہ اینا فرماں بردار سی کہ محمود و ایاز محاورہ بن گیا۔ اک واری محمود غزنوی نے اپنے دربار وچ اپنے وزیراں تے مشیراں نوں بلایا تے اوہناں نوں اپنے ہتھ نال خربوزہ کٹ کے دتا تے آکھیا کہ ایہنوں کھائو تے دسو کہ ایہہ کیسا اے۔ اک مشیر نے اجے منہ وچ پایا ای سی کہ نگل دتا تے بھیرا جیا منہ بنا لیا۔ دوجے نے وی انج ای کیتا‘ تیجے نے وی انج ای کیتا‘ غرض ساریاں نے انج ای کیتا۔ جدوں ایاز دے کول خربوزے دا ٹکڑا آیا تے اوہنے ہسدے ہوئے اوہنوں کھا لیتا۔ محمود غزنوی نے ساریاں کولوں پچھیا دسو ایہہ خربوزہ کیسا سی تے ساریاں نے جواب دتا کہ ایناکڑوا خربوزہ حیاتی وچ اسیں کدی نہیں کھایا۔ جدوں ایاز کولوں پچھیا تے اوہنے جواب دتا کہ اینا مزیدار خربوزہ میں حیاتی وچ کدی نہیں کھایا۔ محمود غزنوی نے آکھیا یا تے توں جھوٹ بول رہیا اے یا فیر ایہہ سارے‘ میں اوہناں نوں مناں یا تینوں؟ایاز نے آکھیا بادشاہ سلامت! حقیقت تاں ایہو اے کہ ایہہ پھل کڑوا اے لیکن میں تہاڈے ہتھوں اینے مٹھے پھل کھادے نیں ایس لئی میرا دل نہیں چاہیا کہ میں تہانوں آکھاں کہ ایہہ کڑوا اے۔
ساڈی حیاتی وچ اللہ تعالیٰ دی اینی نعمتاں‘ اینی کرم نوازیاں‘ اینی آسانیاں تے اینا فضل ہوندا اے جہنوں شمار نہیں کیتا جا سکدا لیکن اوہدے باوجود بجائے شکریہ ادا کرن دے اسیں آکھنے آں کہ ایہہ ساڈی محنت دا صلہ اے۔
دوجے پاسے جے سانوں تھوڑی جئی تکلیف آندی اے تے اسیں فوری طور تے شکوہ کرنا شروع کر دیندے آں۔ راضی رہنا اک اپروچ دا نام اے۔ ایس اپروچ نوں اپنانا چاہیدا اے۔ سانوں چاہیدا اے کہ ایس اپروچ نوں اپنائیے تے راضی رہیے۔
اسیں ایس دنیا وچ محدود زندگی لے کے آئے آں تے غور طلب گل ایہہ اے کہ ایس محدود زندگی وچ جہنے وی گناہ کیوں نہ ہو جان اوہ فیر وی اللہ تعالیٰ دی رحمت توں گھٹ ہون گے کیوں جے اللہ تعالیٰ دی رحمت لامحدود اے تے اوہدا فرمان اے: اے میرے بندیو! جہناں نے اپنے آپ اتے زیادتی کیتی میری رحمت توں کدی ناامید نہ ہونا‘ بے شک اللہ سارے گناہ معاف کر دیندا اے‘ یقینا اوہ بڑا بخشن والا تے بہت رحم فرمان والا اے۔(سور الزمر:53) جدوں اللہ تعالیٰ دی رحمت دے تصور توں واقفیت ہوندی اے تے فیر ایمان متزلزل نہیں ہوندا۔ بہت سارے لوک ایسے وی نیں جہڑے گناہ کیتے جاندے نیں تے نال ای آکھدے نیں کہ اللہ تعالیٰ معاف فرمان والا اے حالانکہ سچی توبہ دا مطلب تے گناہ توں دوری اے۔ جدوں بندہ سچی توبہ دے نال چلدا اے تے اللہ تعالیٰ مددگار ہوندے نیں۔ لوکاں دی بہت وڈی تعداد ایسی اے جہڑی بہت زیادہ عبادت کردی اے تے نال ای نال اوہناں وچ تکبر پایا جاندا اے۔ عبادت تے عاجزی پیدا کردی اے‘ عبادت زبان وچ مٹھاس پیدا کردی اے‘ عبادت سجدے وَل لے کے جاندی اے‘ عبادت جھکنا سکھاندی اے۔ اوہ گناہگار جہڑا اوہدی رحمت توں ناامید ہوگیا ہووے اوہدے توں وڈا بدقسمت کوئی نہیں ہو سکدا۔
اللہ تعالیٰ فرماندا اے:تسیں مینوں یاد کرو! میں تہانوں یاد کراں گا تے میرا شکر ادا کرو تے میری ناشکری نہ کرو (سورہ بقرہ:152)
سوچن دی گل اے کہ کتھے اسیں تے کتھے اللہ تعالیٰ دی ذات سانوں یاد کرے‘ سانوں تے اوہدی محبت وچ فنا ہو جانا چاہیدا اے۔
حضرت واصف علی واصف فرماندے نیں:باقیاں نال تعلق بقا ول لے جاندا اے تے فانی نال تعلق فنا ول لے جاندا اے۔
اللہ تعالیٰ دی ذات نال تعلق خاص دناں تے راتاں دا محتاج نہیں ہوندا‘ ایہہ تاں دل دی کیفیت ہوندی اے۔ بھٹکن یا گمراہ ہون توں بچن دا اک ای طریقہ اے کہ نیک لوکاں دے نال جڑیا رہیا جاوے۔ جدوں بندہ اللہ تعالیٰ دی محبت وچ گرفتار ہو کے اوہدا تذکرہ کردا اے۔ تے اوہ تذکرہ ایس محبت نوں ودھا دیندا اے۔ اج ای توں پہلا قدم محبت دا ضرور چکیے! دو نفل ایس محبت دے نام کریے‘ کجھ اتھرو ایس محبت دے نام کریے‘ سجدہ وفا کریے جہڑا ایس گل دا اعلان ہووے کہ میرے مالک اج تے آئندہ حیاتی وچ میری ترجیح اول آپ ای او۔