آں امام ِعاشقاں، پورِ بتولؓ

محمد آصف بھلی

عاشق رسولؐ محب علیؓعلامہ محمد اقبال نے حضرت محمدؐ دے چمنستان دے پھُل حضرت امام حسینؓ نوں اپنے اک مصرع وچ انج خراج تحسین پیش کیتا سی۔
آں امامِ عاشقاں، پور بتول ؓ
حضرت امام حسینؓ اسلام تے قرآن نال عشق کرن والیاں دے امام سن۔ ایسے عشق وچ امام حسینؓ نے کربلا دے میدان وچ اپنے اصحاب تے انصار‘ خاندان دے افراد حتیٰ کہ اپنے معصوم بچیاں نوں اسلام دے تحفظ لئی شہید کروا کے اپنی جان دی وی قربانی دے دتی۔ ایہہ سب حضرت فاطمہؓ دے پاک ددھ‘ حضور خاتم المرسلینؐ تے حضرت علیؓ دی تربیت دا اثر سی کہ امام حسینؓ نے اپنا سب کجھ قربان کر دتا لیکن اللہ تے اوہدے آخری رسولؐ اپنے نانا دی تعلیمات تے اسلام دی صداقت تے حقانیت اتے آنچ نہیں آن دتی۔
حضرت امام حسینؓ دی شان ویکھو کہ اک واری حضور نبی اکرمؐ دے دوش اتے تسیں سوار سو تے کسے نے آکھیا کیہ چنگی سواری اے؟ آپؐ نے جواب وچ فرمایا کہ سوار وی کیسا اے۔ امام حسینؓ امت مسلمہ دے اوہ شہزادے سن کہ حضرت محمدؐ نوں وی
اپنے دوش مبارک اتے سوار ایس شہزادے اتے ناز سی۔ اک حدیث وچ حضور نبی اکرمؐ اپنے ایس نواسے نال محبت دا اظہار ایس طرح کردے نیں۔ ’’حسینؓ میرے توں نیں تے میں حسینؓ توں آں‘‘ فیر آپؐ نے ایہہ وی فرمایا کہ ’’خدا اوہدے نال محبت رکھے جہڑا حسینؓ نال محبت رکھدا اے‘‘۔امام حسینؓ دی یزید نال کوئی دشمنی نہیں سی تے نہ ای ایہہ جنگ کسے اقتدار لئی سی۔ امام حسینؓ نے اثبات حق تے باطل دے ابطال لئی اپنی رضا تے رغبت نال عظیم قربانیاں پیش کیتیاں۔ دین اسلام تے اوہدی تعلیمات اج جے زندہ نیں تے ایہہ امام حسینؓ‘ اوہناں دے خاندان تے اوہناں دے اصحاب دی قربانیاں دی وجہ نال زندہ نیں۔ امام حسینؓ فاسق تے فاجر یزید دی بیعت کرن توں انکار اسلام دی حرمت دے تحفظ لئی کیتا سی۔ امام حسینؓ دی قربانیاں نے حق دے چراغ نوں قیامت تک روشن رکھن دا پربندھ کر دتا۔ معین الدین چشتی نے اپنے دو شعراں وچ سانحہ کربلا دے پورے فلسفے نوں بڑے خوبصورت انداز وچ بیان کردتا اے۔
شاہ ہست حسین ؓ پادشاہ ہست حسینؓ
دیں ہست حسینؓ دین پناہ ہست حسینؓ
سرداد نداد دست در دستِ یزید
حقاّ کہ بنائے لا الہ ہست حسینؓ
رسول کریمؐ نے اک واری فرمایا سی کہ ’’حسنؓ تے حسینؓ دنیا وچ میرے دو پھل نیں۔ ایہہ اوہ پھل نیں جہناں دی مہک قیامت تک رہوے گی تے دنیا وچ ای حسنؓ تے حسینؓ پیغمبر اعظم تے آخرؐ دے پھل نہیں۔ قیامت مگروں بہشت وچ حسنؓ تے حسینؓ نوجواناں دے سردار وی ہون گے۔ ایہہ وی ارشاد نبوتؐ اے۔
حضرت امام حسینؓ پیکر جرات تے استقلال تے مجسمہ تسلیم و رضا سن۔ میدان کربلا وچ تلواراں دے سائے تھلے کھڑے ہو کے اوہناں نے دنیا نوں ایہہ پیغام دتا کہ جدوں حق تے باطل دا معرکہ درپیش ہووے تے حق دی مدافعت تے باطل دی شکست لئی ایس طرح سینہ سپر ہو جائو کہ اپنی قیمتی متاع دی قربانی توں وی دریغ نہ کرو۔ا سلام دے اصولاں دی حفاظت لئی جان تے دتی جا سکدی حضرت امام حسینؓ پیکر جرات تے استقلال تے مجسمہ تسلیم و رضا سن۔ میدان کربلا وچ تلواراں دے سائے تھلے کھڑے ہو کے اوہناں نے دنیا نوں ایہہ پیغام دتا کہ جدوں حق تے باطل دا معرکہ درپیش ہووے تے حق دی مدافعت تے باطل دی شکست لئی ایس طرح سینہ سپر ہو جائو کہ اپنی قیمتی متاع دی قربانی توں وی دریغ نہ کرو۔ا سلام دے اصولاں دی حفاظت لئی جان تے دتی جا سکدی لیکن ایس سلسلہ وچ کسے طرح دا سمجھوتہ تے سودابازی نہیں کیتی جا سکدی۔ ظفر علی خاں نے آکھیا سی:
کرتی رہے گی پیش شہادت حسینؓ کی
آزادی حیات کا یہ سرمدی اصول
چڑھ جائے کٹ کے سر ترا نیزے کی نوک پر
لیکن یزیدوں کی اطاعت نہ کر قبول
امام حسینؓ دی شخصیت پیکر جرات تے شجاعت ہون دے نال نال رشدوہدایت دا سرچشمہ وی سی۔ آپ دی تعلیمات تے ارشادات وچ انسانیت دی رہنمائی لئی مکمل اصول موجود سن۔ آپ فرمایا کردے سن کہ ’’جے تسیں چاہندے او کہ لوک تہانوں کلمہ خیر دے نال یاد کرن تے نیک عمل تے جودوسخاوت اوہدا بہترین ذریعہ نیں۔ بخل توں کم لین والا شخص اپنی ذلت دا سامان خود فراہم کردا اے‘‘۔
حضرت امام حسینؓ دا ایہہ وی ارشاد اے کہ ’’تسیں ایسے انسان نال فیاضی دا سلوک کروجہدے کولوں تہانوں کوئی امید نہ ہووے‘‘ آپ نے ایہہ وی فرمایا کہ ’’معاف کرن والیاں وچ پسندیدہ ترین اوہ اے کہ انتقام لین دی طاقت رکھدا ہووے مگر فیر وی معاف کر دیوے‘‘۔
حضرت امام حسینؓ نے اپنی پوری حیاتی وچ لوکاں نوں ایہہ سبق دتا تے خود وی ایہدے اتے عمل کیتا کہ نیکی ول متوجہ ہون تے نیکی دا کوئی موقع ہتھوں نہ جان دین۔ سخاوت کرو‘ صلہ رحمی کرو تے
عفوودرگزر نال کم لوو۔ اسلام تے اوہدی تعلیمات دی ایہہ روح اے جو امام حسینؓ نے فرمایا کہ ’’نیکی دا کوئی موقع ہتھوں نہ جان دیو‘‘ رشتہ داراں نال صلہ رحمی کرنا‘ یتیماں دی دستگیری‘ محتاجاں دی دل کھول کے امداد‘ مسافراں دی خدمت‘ سائلاںدی اعانت تے غلاماں نوں غلامی توں آزاد کروانا امام حسینؓ دی حیاتی دے روشن اصول سن۔ سانحہ کربلا نوں یاد کردے ہوئے امام حسینؓ دی تعلیمات نوں جہناں اتے ساری حیاتی اوہناں نے خود وی عمل کر کے وکھایا سانوں اپنے پیش نظر رکھنا چاہیدا اے۔ ساڈی دنیا تے آخرت دی بہتری لئی امام حسینؓ دی تعلیمات وچ سب کجھ موجود اے۔ کیوں جے اوہناں دی تعلیمات دا منبع قرآن تے سنت رسولؐ اے۔ اسلام صرف حقوق اللہ دا نام نہیں بلکہ حقوق العباد دا ادا کرنا وی بہت ضروری اے۔ ایمان دی تکمیل اوسے صورت وچ ہووے گی جدوں تسیں اللہ دی عبادت دے نال بندگان خدا دی خدمت دا حق وی ادا کرو گے۔ نماز قائم کرن‘ زکوٰۃ دین‘ روزہ رکھن تے مالی توفیق ہون دی صورت وچ حج دے فریضہ دے نال نال مقروضاں‘ مجبوراں‘ یتیماں تے بے سہارا افراد دی اعانت وی عبادت تے ریاضت دا لازمی حصہ اے۔نیکی دی تلقین کرنا تے خود وی اپنے ہتھوں نیکی دا کوئی موقع ضائع کرنا ایہہ ساڈا حیاتی بھر شعار ہونا چاہیدا اے۔ امام حسینؓ نوں وی خراج عقیدت پیش کرن دا ایس توں بہتر ہور کوئی طریقہ نہیں ہو سکدا کہ اسیں اوہناں دی تعلیمات اتے عمل کرئیے۔