عاشق علی فیصل دی حیاتی اُتے اِک نظر

روبرو : ڈاکٹر اظہار احمد گلزار

عاشق علی فیصل دا شمار عہد حاضر دے ممتاز شاعراں وچ ہوندا اے۔ اوہناں نے نہ صرف پنجابی شاعری دی بلکہ اردو ادب وچ وی اپنی صلاحیتاں دا لوہا منوایا۔ اوہ پنجابی زبان دے اک انتھک تے متحرک شاعر تے لکھاری نیں جہناں دا قلم تے دماغ ہر ویلے مصروف رہندا اے۔ عاشق علی فیصل دا خاندانی نام عاشق علی اے جو اوہناں دے دادا جمال دین نے رکھیا سی جد کہ قلمی نام عاشق علی فیصل اے۔ 22نومبر 1971 نوں لوہان بھرائیوالا تحصیل نارووال ضلع سیالکوٹ (ہن ضلع نارووال) وچ پیدا ہوئے جد کہ سرکاری کاغذاں وچ اوہناں دی تریخ پیدائش 2فروری 1974 درج زے۔ جسمانی طور تے کمزوری تے زبان دا توتلا پن ایہدا کارن بنیا۔ جنگی حالات دے کارن اوہناں نوں اپنا پنڈ چھڈنا پیا۔ اوہناں دے اباجان ساریاں نوں لائل پور لے آئے جتھے اوہ لائل پور کاٹن ملز وچ ملازم سن۔ ملز دے کوارٹرز وچ شفیع چوک دے کول رہائش پذیر ہوئے۔ 1982 وچ حالات نے اک واری فیر پلٹا کھایا۔
ایس واری نارووال واپسی دے بجائے اوہناں نوں فیصل آباد توں مشرق ول 50کلومیٹر دور اپنے ننھیالی پنڈ 644 گ ب صوفی دی کوٹھی وچ جاآباد ہوئے۔ پنڈ وچ ’’احاطہ صوفیا‘‘ وچ رہائش پذیر ہوئے۔

اوہناں دی امی جان حفیظاں بی بی 7فروری 1989نوں ایس فانی دنیا توں رخصت ہوئیاں۔ اوہناں دے چہلم والے دن اوہناں دا دسویں دا پہلا پیپرل سی جو کہ اول توں لے کے ہر جماعت وچ اول یا دوم درجہ وچ پاس ہوندا رہیا۔ دسویں دے امتحان وچ سیکنڈ ڈویژن وچ پاس ہوئے۔ ایہدے مگروں اوہناں دی تعلیم دا سلسلہ باقاعدہ ہو گیا۔
کجھ دناں پہلاں اوہناں نال ملاقات کرن دا موقع ملیا جو علمی و ادبی گل بات ہوئی اے اوہ نذر قارئین اے۔
سوال : تسیں کہڑے مضمون وچ ایم فل کیتا ہویا اے؟
جواب: جی اظہار بھائی! اعلیٰ تعلیم دا ایہہ سلسلہ 25ورھیاں اتے محیط اے۔ میں میٹرک دا امتحان 1989 وچ فیصل آباد بورڈ توں کیتا۔ لہور بورڈ توں ایف اے 1993 وچ پاس کیتا۔ اوہدے مگروں تعلیمی سلسلہ فیر تاخیر دا شکار ہو گیا۔ بی اے دا امتحان علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی توں 2010 وچ جد کہ ایم اے پنجابی 2013وچ سرگودھا یونیورسٹی توں اعزاز دے نال (810/1000)نمبر لے کے پاس کیتا تے گولڈ میڈل حاصل کیتا جد کہ ایم فل لئی وی اوپن یونیورسٹی ای میرے لئی مہربان بنی۔ اسلام آباد آن جان دا کرایہ‘ یونیورسٹی دی فیس تے ورکشاپاں دے دناں وچ ہوسٹل دے اخراجات‘ ذرائع آمدنی بہت محدود سن مگر ایس اعلیٰ تعلیم دے سفر وچ میرے بچیاں تے خصوصاً میری اہلیہ نے میرے حوصلے نوں بلند کیتا۔
سوال:اپنی ذاتی زندگی بارے کجھ دسو؟
جواب:میرا ویاہ 6ستمبر 1996نوں نرگس بی بی نال ہویا۔ میرے سسرال جڑانوالہ شہر وچ نیں۔ میری چھ دھیاں نیں جد کہ اک پتر محمد علی فیصل اے جو سب توں چھوٹا اے۔ میں غزالی سکول چک نمبر30گ ب جڑانوالہ وچ 2009توں بطور معلم منسلک آں۔جد کہ ایس دے علاوہ جامعہ مسجد گلزار مدینہ 30گ ب وچ پچھلے 13ورھیاں توں دین دی خدمت کر رہیا واں۔
سوال:تسیں ادب دی راہ کیویں اختیار کیتی؟
جواب:جدوں میں شعور دی اکھ کھولی تے گھر وچ وارث شاہ دی ہیر‘ مولوی غلام رسول عالمپوری دی یوسف زلیخا‘ دائم اقبال دائم دا ’’شاہنامہ کربلا‘‘ تے بہت ساری پنجابی قصہ جات دے علاوہ منظوم دینی کتاباں تے قصے وی پڑھن نوں ملے۔ ادب دے نال نال دین دا فہم وی ملیا۔ سکول دے زمانے وچ قلمی دوستی دا شوق پیدا ہویا۔
پنجابی ڈرامہ نگار تے مزدور کسان پارٹی دے صدر میجر اسحاق محمد‘ سلیم تواریخ ’’تاریخ آرائیاں‘‘دے مصنف اکبر علی صوفی دا تعلق وی ساڈے پنڈ نال سی۔ پنجابی سیوک حنیف شاکر (مسعود کھدر پوش ٹرسٹ والے) دی پنجابی زبان نال لگن نے وی مینوں متاثر کیتا۔ 1990وچ پہلی پنجابی غزل ماہنامہ ’’رویل‘‘ وچ جدکہ پہلی پنجابی نظم ماہنامہ ’’لکھاری‘‘ وچ شائع ہوئی۔ گورنمنٹ کالج جڑانوالہ وچ پنجاب دے استاد پروفیسر محمد ریاض شاہد دے توسط نال رفاقت حسین ممتاز دی شاگردی اختیار کیتی۔ نثر وچ چودھری الیاس گھمن تے ڈاکٹر جمیل پال نے میری رہنمائی کیتی۔
سوال:تہاڈا ادبی حوالہ کیہ اے؟
جواب:شاعر‘ ادیب‘ کہانی کار‘ کالم نگار‘ ایڈیٹر تے ترجمہ نگاری میرے ادبی حوالہ جات نیں۔
سوال: ادبی صحافت وچ تہاڈی خدمات کیہ نیں؟
جواب:مینوں بہت سارے ادبی جرائد و رسائل وچ مختلف حیثیت نال کم کرن دا موقع ملیا۔
سوال:تہاڈی ادبی خدمات؟
1۔چیف ایڈیٹر پنجابی رسالا “کوک”جڑانوالا (12 شمارے)
2۔اسٹنٹ ایڈیٹر ماہنامہ “رویل”لاہور پنجابی
3۔اسٹنٹ ایڈیٹر ماہنامہ “میٹی”لاہور(پنجابی بال رسالہ)
4۔اسٹنٹ ایڈیٹر ماہنامہ “پکھیرو”لاہور (پنجابی بال رسالہ)
5۔اسٹنٹ ایڈیٹر ہفت روزہ “صدائے عام سیالکوٹ (اردو)
6۔ایڈیٹر الغزالی ستیانہ فیصل آباد(سکول میگزین)
ال:اپنی تصانیف بارے دسو؟
جواب:بار بار دی ہجرت نے میری لائبریری دی سینکڑاں نایاب کتاباں دے نال نال میری شاعری دے مسودات وی میرے کولوں کھو لیتے۔ میں شائع شدہ کتاباں دے نام دس دینا واں۔
1۔یراں” 2018 پنجابی نظم
2۔گلزارِ مدحت2019اردو نعت
3۔پیرس دی پیاس (التھاسنتوکھ سنگھ سنتوکھ 1998
4۔ظلم کہ انصاف)التھا)گردیپ سنگھ متھڈا 2008
5۔گلزار ترگڑی” 2023 (منقبت پیر پنجابی)
سوال:تسیں عصر حاضر دے شاعراں وچوں کہدے کولوں متاثر او؟ تے تہاڈے پسندیدہ شاعر کون نیں؟
جواب: میں سارے لکھن والیاں نوں پسند کرنا واں۔ میرے استاد محترم رفاقت حسین ممتاز پنجابی غزل نظم دے حوالے نال وکھری شناخت رکھدے نیں۔ سلطان کھاروی۔ بشیر باوا‘ غلام مصطفی بسمل‘ خالد محمود عاصی‘ واصف علی واصف‘ اثرانصاری‘ ریاض احمد قادری تے محبوب سرمد دی شاعری توں متاثر آں۔ ایس دے علاوہ نقیبی کاروان ادب دے روح رواں غلام مصطفی آزاد نقیبی وی میرے آئیڈیل نیں۔
سوال:تسیں اک پنجابی رسالہ ’’کوک‘‘ دے نام توں کڈیا سی۔ اوہ کدوں تک چلیا تے کیویں بند ہویا؟
جواب: ’’کوک‘‘ رسالے دا اجرا میں 1994وچ کیتا سی۔ ایس کم لئی میرے استاد مکرم ڈاکٹر ریاض شاہد دی حوصلہ افزائی تے پنجابی زبان و ادب دی ترویج و ترقی دا جذبہ شامل حال سی۔ وقتاً فوقتاً ایہدے 13 شمارے شائع کیتے۔ ’’کوک‘‘ دا آخری شمارہ 2013وچ شائع ہویا۔
سوال: ادبی زندگی تے مولانا والی زندگی دونواں نوں کیویں وقت دیندے او۔ تھوڑا اظہار خیال فرمائو؟
جواب:اللہ پاک دے فضل و کرم نال دونویں نال نال چل رہیاں نیں۔ مسجد نے مینوں اک پہچان دتی تے مصلے رسولؐ نے مینوں نعت لکھن دی سعادت بخشی۔ میں اپنی ایس خوش بختی اتے نازاں واں۔
تیرے فضل و کرم صدقہ میری ایہ ٹوہر ساری اے
مینوں تیرے مصلے دا سہارا یارسول اللہ
سوال:ادب وچ پنجابی زبان تے اردو نوں کیسا محسوس کردے او؟
جواب:ادب تے دنیا دی ہر زبان وچ لکھیا جاندا اے مگر اپنی زبان وچ لکھیا ادب ہور زیادہ سوہنا لگدا اے۔ پنجابی میری مادری زبان اے ایہنے مینوں اک شناخت دتی اے۔ اردو ساڈی قومی زبان اے۔ الحمداللہ میں دونوویں زباناں وچ خوب لکھیا اے۔
سوال:تسیں اپنی والدہ ماجدہ دی گودوچ نعتاں سنیا کردے ۔ ہن تہاڈے گھر وچ وی میلا ددی محفلاں سجدیاں نیں ایہدے اتے تسیں کیہ آکھو گے؟
جواب: ایہہ سب اللہ پاک دی کرم نوازی اے۔ ایہہ تحفہ مینوں والدین ولوں وراثت وچ ملیا اے۔ میری امی جان بہت درد تے سوز نال نعت پڑھیا کردیاں سن۔ نورنامے‘ میلادنامے‘ معراج نامے‘ شاہنامہ کربلا دائم اقبال دائم اوہ میرے کولوں شوق نال سنیا کردیاں سن۔ اوہناں ولوں ملی ایہہ انملی سوغات میں اللہ دے فضل نال اپنے بالاں وچ وی ونڈ دتی اے۔
سوال:تسیں کہڑے اصناف وچ شاعری نوں ورتیا؟
جواب:میری کتاب ’’لکیراں‘‘ آزاد نظماں اتے مشتمل سی۔ میری نعتیہ کتاب ’’گلزار مدحت‘‘ غزل رنگ وچ اے۔ ایس دے علاوہ میں غزل‘ نظم تے گیت وغیرہ وچ وی طبع آزمائی کیتی اے۔
سوال:اپنا نمائندہ کلام عنایت کرو؟
جواب:اپنی کتاب ’’لکیراں‘‘ توں اک نظم سنانا واں‘ نظم دا عنوان اے: لکیراں
لکیراں ماردے پئے ہاں
تے بتا ساردے پئے آں
آساڈے راہ لکیراں نیں
آساڈے ساہ لکیراں نیں
آساڈے کم لکیراں نیں
آساڈے دم لکیراں نیں
آساڈے دکھ پئے روندے نیں
آساڈے غم لکیراں نیں
ایہ ڈنگر چاردے پئے ہاں
لکیراں ماردے پئے ہاں
تے بتا ساردے پئے آں
میرے جہیا مسافر شال جگ تے کوئی نہ تھیوے
اپنے گھر دے وچ وی فیصل پھراں گواچا ہویا
بھلا کیہ کر لیا اے
بھلا کیہ کر گیا واں
میں جین چاہ رہیا ساں
میں تاہیوں مر گیا واں
سوال:تہاڈی شاعری دا موضوع کیہ اے؟
جواب:میں بالاں لئی وی لکھیا اے تے وڈیاں لئی وی شاعری کیتی اے۔ عشق محبت پیار ہجر وصال دے علاوہ میں اپنے لوکاں دی گل کیتی اے۔ اخلاق و اقدار دی گل کیتی اے۔
سوال:تسیں قاری نوں کیہ پیغام دینا چاہندے او؟
جواب:میرا پیغام محبت ہے جہاں تک پہنچے۔ ادب ای زندگی ہے۔ اج اسیں نفرتاں دے خریدار بن چکے آں۔ پیار‘ محبت‘ عقیدت‘ ادب‘ احترام ساڈی زندگیاں توں روٹھ چکے نیں۔ بطور مسلم سانوں اپنے پیارے نبیؐ دی تعلیمات نوں اپنان دی لوڑ اے۔
جواب : میرا پیغام محبت ہے جہاں تک پہنچے ۔ ادب ہی زندگی ہیں۔ آج ہم نفرتوں کے خریدار بن چکے ہیں ۔ پیار محبت عقیدت ادب احترام ہماری زندگیوں سے روٹھ چکے ہیں ۔ بطور مسلم ہمیں اپنے پیارے