بنجر دھرتی

بلوِندر کور کھرانا

درشن دا جدوں ویاہ ہویا تاں اس دی عمر کوئی سینتی اٹھتی سال سی تے پرنیت بائی ورھیاں دی، کچی گندل ورگی کومل۔ ایم.اے. دے پیپر دتے تاں گھردیاں نے ویاہ دتا۔ ویکھن نوں تاں اوہ سولاں ستاراں ورھیاں دی ہی لگدی سی۔ درشن اک سال پہلے کسے کمپنی وچ ٹرالا ڈرائیور بن کے دبئی گیا سی۔ چھٹی آیا تاں گھر دیاں نے ویاہن دی سوچی۔ درشن دا پڑھائی ول بہتا دھیان نہیں سی۔دسویں ‘چوں فیل ہو کے ڈرائیوری سکھن لگ پیا تے اوہ ٹرک ڈرائیور بن گیا۔ پھر بھیڑی سنگت وچ پے کے آوارہ منڈیاں نال گھمدا رہندا۔ گھردیاں نے درشن دے ویاہ دی کوشش کیتی پر اوس دے کردار دیاں گلاں محلے والیاں راہیں دھی والیاں کول پہنچ جاندیاں تے اوہ رشتہ کرن توں منع کر دیندے۔ ایس طرحاں درشن دا ویاہ نہ ہو سکیا۔
فیر دبئی دی کسے کمپنی وچ ٹرالا ڈرائیوراں دیاں نوکریاں نکلیاں۔ درشن نے ٹیسٹ پاس کیتا تے اوہ دبئی چلا گیا۔ باہر جا کے اس وچ کجھ سدھار ہویا، کم وچ تاں اوہ شروع توں ہی محنتی سی۔ اِک تاں باہر دا سخت قانون تے دوجا بھیڑی سنگت توں دور رہن کارن اوہ کم وچ رجھ گیا۔ سال بعد گھر آیا تاں اس دی وڈی بھین نے اس دا ویاہ کر دتا۔ اصل وچ درشن دی وڈی بھین پرنیت دے پیکیاں وچ کسے رشتے دار دے ویاہی ہوئی سی۔ اوس نے پرنیت دے ماپیاں اگے اپنے بھرا دیاں صفتاں دے پل بنھے۔ کئی چیزاں دا لکا رکھ کے، کئی طرحاں دے جھوٹھ بول کے اوس نے پرنیت دے ماپیاں نوں منا لیا۔ اِک تاں پرنیت ہوریں موگے دے اتے درشن ہوریں دِلی دے، دور ہون کرکے پرنیت دے پیو نوں درشن بارے کجھ پتہ نہ لگیا۔ دوجا باہر دا منڈا ویکھ اوہناں بہتی پچھپڑتال نہ کیتی۔ بس پرنیت دا ویاہ درشن نال ہو گیا۔
پرنیت نوں ویکھ سارے درشن دی قسمت ‘تے رشک کردے۔ کتھے دسویں فیل درشن تے کتھے ایم.اے. پاس پرنیت، کھڑدی ہوئی کلی وانگ خوبصورت تے بھولی بھالی۔ یاراں دوستاں نے تاں مونہہ تے کہہ دتا، یار درشن! توں تاں پچھلے جنم وچ کوئی موتی دان کیتے ہونے، جو تینوں پرنیت ورگی ووہٹی ملی۔ لوکاں دیاں گلاں سن درشن اندر احساس کمتری پیدا ہو جاندی۔ اوس نوں لگدا لوک اوس دی ووہٹی دی وڈیائی نہیں کر رہے بلکہ اس دیاں کمیاں گنا رہے ہن۔ اوہ اندروں اندروں کڑھدا تے کہندا، کیوں سڑدے ہو یار، اوہدے ماپیاں میرے وچ کجھ ویکھیا ہو، ایویں تاں نہیں میرے نال تور تی۔
درشن دے اندر ڈر پیدا ہو گیا کہ پرنیت ہر لحاظ نال اوس توں اگے ہے، ایس لئی کتے اوس تے بھاری نہ ہووے۔ اوس نے پرنیت نوں پہلے دن توں دبا کے رکھن دی سوچی۔ اوس نے پرنیت نوں کیہا، پرنیت، میری ماں میرے لئی سبھ کجھ ہے، جے میری ماں جاں بھین تینوں کجھ کہے، توں اگوں جواب نہیں دینا تے ہاں ویسے تاں ادھر ادھر جان دی لوڑ نہیں، جے میری غیر حاضری وچ کتے جانا پوے تاں میری بھین جاں ماں نوں نال لے کے جائیں۔
پرنیت سبھ کجھ مندی رہی۔ اپنا دکھ کہندی وی تاں کس نوں۔ اوس دے پیو نے تاں پہلاں ہی کہہ دتا سی، دھیے! پیکے گھر خوشی نال آویں تاں سو وار آویں، جے رس کے جاں لڑ کے آئی تاں ساڈے وی بوہے بند سمجھیں۔ ویاہ توں بعد پرنیت نوں بہت ساریاں گلاں، جو اوہناں لکا لئیاں سن، پتہ لگیاں۔ پرنیت نے ماں نوں دسیاں تاں اوس نے کیہا، پرنیت جو تیری قسمت وچ سی، مل گیا، ہن کجھ نہیں ہو سکدا۔ اسیں دو دھیاں ہور ویاہنیاں ہن، جے توں پیکے بیٹھ گئی تاں اوہناں دا کیہ بنوں؟
ماں دِیاں گلاں سن کے پرنیت اندر وڑ کے خوب روئی۔ اوس نوں لگیا کہ بھری دنیا وچ اوہ اکلی ہے۔

اوس دے ماپے وی اس دے اپنے نہیں۔ اوس نوں اپنے پیو تے غصہ آندا، جس نے بناں پچھ پڑتال کیتے اوس نوں ایویں تور دتا، جیویں کسے گئو نوں اک کلیوں کھول کے دوجے کلِے بنھ دئیدا ہے۔ اوس دے دل وچ اپنی ننان لئی وی روہ جاگدا، جس نے بھرا دا گھر وسان لئی اوس نال دھروہ کمایا سی پر اوہ کسے نوں کجھ نہ کہہ سکدی۔ بس کدی کدی اوہ رب نوں الانبھے دیندی تے پچھدی کہ اوس نے اس نوں کیہو جیہی قسمت دے کے گھلیا ہے۔
پرنیت نے اپنی قسمت نوں سویکار کر لیا سی۔ درشن دا گھٹ پڑھے ہونا، ڈرائیور ہونا، عمر وچ وڈے ہون تے ہور بہت کجھ۔ پر اوس دی بے رخی اوس توں برداشت نہ ہوندی۔ اوہ ہر ویلے پرنیت تے نظر رکھدا۔ اوس نوں گوڑھے رنگ دے سوٹ نہ پان دیندا، ‘اکھے مینوں گوڑھے رنگ پسند نہیں۔کسے نال گل نہ کرن دیندا۔ اوس نوں ہر ویلے توکھلا رہندا کہ پرنیت بھٹک نہ جاوے۔
درشن دیاں چھٹیاں ختم ہوئیاں تاں اس نے واپس جان توں منع کر دتا۔ پرنیت نوں اجے ویزا نہیں ملیا سی۔ ایس کم وچ دو چار مہینے لگ جانے سن۔ اوہ کیویں برداست کردا کہ پرنیت پچھوں اکلی رہے۔ سمیں سر نہ اپڑن کرکے درشن دی نوکری جاندی رہی۔ ہن پرنیت دی ہور مصیبت ہو گئی۔ اوہ سارا دن کم وچ لگی رہندی۔ درشن گل گل تے اوس نوں ٹوکدا، اوس دی بنی سبزی وچ نقص کڈھدا۔ کدی اوہ کجھ کہن لئی مونہہ کھولدی تاں ہتھ چک لیندا۔ اوس دے کردار تے الزام لاندا۔
پرنیت اندروں بری طرحاں ٹٹ گئی سی۔ جس عورت دا آدمی اوس نوں نہ پچھے، اوس دی سوہریاں وچ وی کیہ عزت ہوندی ہے۔ بس اوہ سارا دن گھر دا کم کردی رہندی۔ کدی دکھی ہو کے اپنی ڈائری پھڑدی تے کوئی نظم لکھ لیندی۔ درشن نوں ایہہ وی چنگا نہ لگدا۔ اوہ کہندا، کیہڑے یار نوں یاد کرکے اتھرو وہاندی ایں۔ اوہ اوس دی ڈائری دے پنے پاڑ دیندا۔
باہروں نوکری چھٹن توں بعد درشن نے اوتھے دو تن کم کیتے پر کم دا تجربہ نہ ہون کارن گھاٹے سہنے پئے۔ ساری جمع پونجی ختم ہو گئی۔ ہن پرنیت دیاں مصیبتاں ہور ودھ گئیاں۔ اِک اوہ حاملہ تے دوجا اتوں کوئی کم دھندا نہیں۔ ہن تاں روٹی دا مسئلہ کھڑا ہو گیا۔ سوہریاں وچوں کسے نے درشن دی مدد نہ کیتی تے پیکیاں نوں پرنیت نے کجھ دسیا نہ۔ سوچ لیا کہ بس ہن آپ ہی کوئی حل لبھنا ہے۔ فیر اوس نے ٹیوشناں پڑھانیاں شروع کر دتیاں۔ کجھ ہتھ سوکھا ہویا۔ پھر پرنیت نے اِک پتر نوں جنم دتا۔ پتر نوں ویکھ درشن بہت خوش ہویا۔ پتر جسی تھوڑا وڈا ہویا تاں پرنیت نے پتر وہار راہیں بی.ایڈ. دے فارم بھر دتے۔ چھوٹا بچہ، گھر دے کم دی ذمہ واری تے اپروں پڑھائی دا بوجھ پرنیت لئی اسان نہیں سی۔ فیر جدوں اوہ تھکی ٹٹی سون لئی لیٹدی تاں درشن نوں خوش کرنا پیندا۔ جس دن انکار کردی، الزاماں دی جھڑی لگ جاندی۔ درشن تاں ہوس نوں ہی پیار سمجھی بیٹھا سی، پیار اصل وچ کیہ ہوندا ہے، ایتھوں تک تاں اوس دی سوچ کدی جاندی ہی نہیں سی۔ پرنیت کئی وار سوچدی کہ اوس دا سریر تاں ویاہیا گیا پر اوس دا من اجے وی کنوارہ سی۔
ایہو جیہے حالاتاں وچ وی پرنیت نے چنگے انکاں نال بی.ایڈ. پاس کر لئی۔ فیر سرکاری نوکریاں نکلیاں تاں اوس نے ٹیسٹ دتا۔ پہلی وار وچ ہی اوس نے ٹیسٹ پاس کیتا تے سرکاری استانی لگ گئی۔ اِک پاسے تاں درشن خوش سی کہ ہن اوس دا ہتھ سوکھا ہو جاوے گا پر دوجے پاسے پرنیت دا اگے ودھنا تے فیر نوکری لئی گھروں باہر جانا اوس توں برداشت نہیں سی ہو رہیا۔
ہن پرنیت مالی طور تے اپنے پیراں تے کھلو گئی سی۔ ہن اوس نوں درشن توں پیسے نہ منگنے پیندے۔

اوس دے ماپے وی اس دے اپنے نہیں۔ اوس نوں اپنے پیو تے غصہ آندا، جس نے بناں پچھ پڑتال کیتے اوس نوں ایویں تور دتا، جیویں کسے گئو نوں اک کلیوں کھول کے دوجے کلِے بنھ دئیدا ہے۔ اوس دے دل وچ اپنی ننان لئی وی روہ جاگدا، جس نے بھرا دا گھر وسان لئی اوس نال دھروہ کمایا سی پر اوہ کسے نوں کجھ نہ کہہ سکدی۔ بس کدی کدی اوہ رب نوں الانبھے دیندی تے پچھدی کہ اوس نے اس نوں کیہو جیہی قسمت دے کے گھلیا ہے۔
پرنیت نے اپنی قسمت نوں سویکار کر لیا سی۔ درشن دا گھٹ پڑھے ہونا، ڈرائیور ہونا، عمر وچ وڈے ہون تے ہور بہت کجھ۔ پر اوس دی بے رخی اوس توں برداشت نہ ہوندی۔ اوہ ہر ویلے پرنیت تے نظر رکھدا۔ اوس نوں گوڑھے رنگ دے سوٹ نہ پان دیندا، ‘اکھے مینوں گوڑھے رنگ پسند نہیں۔کسے نال گل نہ کرن دیندا۔ اوس نوں ہر ویلے توکھلا رہندا کہ پرنیت بھٹک نہ جاوے۔
درشن دیاں چھٹیاں ختم ہوئیاں تاں اس نے واپس جان توں منع کر دتا۔ پرنیت نوں اجے ویزا نہیں ملیا سی۔ ایس کم وچ دو چار مہینے لگ جانے سن۔ اوہ کیویں برداست کردا کہ پرنیت پچھوں اکلی رہے۔ سمیں سر نہ اپڑن کرکے درشن دی نوکری جاندی رہی۔ ہن پرنیت دی ہور مصیبت ہو گئی۔ اوہ سارا دن کم وچ لگی رہندی۔ درشن گل گل تے اوس نوں ٹوکدا، اوس دی بنی سبزی وچ نقص کڈھدا۔ کدی اوہ کجھ کہن لئی مونہہ کھولدی تاں ہتھ چک لیندا۔ اوس دے کردار تے الزام لاندا۔
پرنیت اندروں بری طرحاں ٹٹ گئی سی۔ جس عورت دا آدمی اوس نوں نہ پچھے، اوس دی سوہریاں وچ وی کیہ عزت ہوندی ہے۔ بس اوہ سارا دن گھر دا کم کردی رہندی۔ کدی دکھی ہو کے اپنی ڈائری پھڑدی تے کوئی نظم لکھ لیندی۔ درشن نوں ایہہ وی چنگا نہ لگدا۔ اوہ کہندا، کیہڑے یار نوں یاد کرکے اتھرو وہاندی ایں۔ اوہ اوس دی ڈائری دے پنے پاڑ دیندا۔
باہروں نوکری چھٹن توں بعد درشن نے اوتھے دو تن کم کیتے پر کم دا تجربہ نہ ہون کارن گھاٹے سہنے پئے۔ ساری جمع پونجی ختم ہو گئی۔ ہن پرنیت دیاں مصیبتاں ہور ودھ گئیاں۔ اِک اوہ حاملہ تے دوجا اتوں کوئی کم دھندا نہیں۔ ہن تاں روٹی دا مسئلہ کھڑا ہو گیا۔ سوہریاں وچوں کسے نے درشن دی مدد نہ کیتی تے پیکیاں نوں پرنیت نے کجھ دسیا نہ۔ سوچ لیا کہ بس ہن آپ ہی کوئی حل لبھنا ہے۔ فیر اوس نے ٹیوشناں پڑھانیاں شروع کر دتیاں۔ کجھ ہتھ سوکھا ہویا۔ پھر پرنیت نے اِک پتر نوں جنم دتا۔ پتر نوں ویکھ درشن بہت خوش ہویا۔ پتر جسی تھوڑا وڈا ہویا تاں پرنیت نے پتر وہار راہیں بی.ایڈ. دے فارم بھر دتے۔ چھوٹا بچہ، گھر دے کم دی ذمہ واری تے اپروں پڑھائی دا بوجھ پرنیت لئی اسان نہیں سی۔ فیر جدوں اوہ تھکی ٹٹی سون لئی لیٹدی تاں درشن نوں خوش کرنا پیندا۔ جس دن انکار کردی، الزاماں دی جھڑی لگ جاندی۔ درشن تاں ہوس نوں ہی پیار سمجھی بیٹھا سی، پیار اصل وچ کیہ ہوندا ہے، ایتھوں تک تاں اوس دی سوچ کدی جاندی ہی نہیں سی۔ پرنیت کئی وار سوچدی کہ اوس دا سریر تاں ویاہیا گیا پر اوس دا من اجے وی کنوارہ سی۔
ایہو جیہے حالاتاں وچ وی پرنیت نے چنگے انکاں نال بی.ایڈ. پاس کر لئی۔ فیر سرکاری نوکریاں نکلیاں تاں اوس نے ٹیسٹ دتا۔ پہلی وار وچ ہی اوس نے ٹیسٹ پاس کیتا تے سرکاری استانی لگ گئی۔ اِک پاسے تاں درشن خوش سی کہ ہن اوس دا ہتھ سوکھا ہو جاوے گا پر دوجے پاسے پرنیت دا اگے ودھنا تے فیر نوکری لئی گھروں باہر جانا اوس توں برداشت نہیں سی ہو رہیا۔
ہن پرنیت مالی طور تے اپنے پیراں تے کھلو گئی سی۔ ہن اوس نوں درشن توں پیسے نہ منگنے پیندے۔

، بلکہ جدوں درشن نوں لوڑ پیندے، چیک تے پرنیت دے دستخط کرواندا تے پیسے کڈھوا لیاندا۔ پرنیت نے کجھ پیسے اکٹھے کیتے تے باقی بینک توں قرضہ لے کے درشن نوں وین خرید کے دتی تاں کہ درشن وین چلا کے اپنے پیراں سِر ہو سکے۔ درشن روز سویرے وین وچ پرنیت نوں سکول چھڈن جاندا، جسی نوں کریچ وچ چھڈدا تے فیر سواری لے کے کم تے جاندا پر دپہر چھٹی ویلے اوہ پرنیت دے سکول اوس نوں لین ضرور جاندا۔ اوس نوں ہر ویلے ڈر رہندا کہ پرنیت چھٹی توں بعد کِتے ہور نہ جاوے۔ درشن جدوں وین لے کے کم ‘تے جاندا تاں پرنیت کھل کے جیندی۔ جسی نال کھیڈدی، کتاب پڑھدی، موبائیل تے کسے سہیلی نال گل کر لیندی۔
پرنیت دے سبھا اتے بچیاں لئی اوس دی محنت ویکھ کے سارا سکول اوس دی صفت کردا۔ بچے اتے اوہناں دے ماں باپ وی پرنیت دے گن گاندے۔ پرنیت اپنی محنت نال اگے ودھ رہی سی۔ ہن اوہ پی.جی.ٹی. بن گئی سی۔ جیوں جیوں پرنیت دی ترقی ہوندی گئی، درشن دا پارا ہور چڑھنا شروع ہو گیا۔ سس اتے ننان دا وہار تاں پرنیت لئی ہن ٹھیک ہو گیا سی کیونکہ پرنیت اوہناں دی ہر ضرورت دا دھیان رکھدی سی۔ ننان دے ویاہ ویلے اوس نے اپنے داج دیاں بہت ساریاں چیزاں اوس نوں دتیاں سن۔ ہن سس اتے ننان تاں اوس دی خوب تعریف کردیاں سن۔ پرنیت ننان دے نال کئی وار بازار چلی جاندی۔ اپنے لئی اتے جسی لئی من پسند کپڑے خرید لیاندی۔ درشن آنے بہانے اس نوں ڈانٹدا رہندا۔ سکول دی کسے سہیلی گھر کسے فنکشن تے جانا ہوندا تاں اوہ درشن نوں نال لے کے جاندی۔
گلی محلے جاں سکول وچ پرنیت نوں جنی وڈیائی ملدی، درشن دی ایرکھا اونی ہی ودھدی جاندی۔ اوہ جسی نوں وی پرنیت دے خلاف بھڑکان دی کوشش کردا۔ آپ رسوئی وچ وڑ کے ایس لئی پرونٹھے بناندا، اوس نوں گھمان لے جاندا، اس دیاں ساریاں ڈماڈاں پوریاں کردا تاں کہ اوس نوں احساس کرا سکے کہ اوہ ہی اوس نوں پیار کردا ہے۔ کدی بازاروں پھل سبزی وی لے کے آندا تاں اپنی ماں نوں آواز مار کے پھڑاندا۔ پتہ نہیں اوہ پرنیت نوں کیہ جتانا چاہندا سی۔
ہن جسی وڈا ہو گیا سی۔ اوہ اپنے پیو نوں ماں نال درووہار کردا ویکھدا تاں اوس نوں بہت غصہ چڑھدا تے اوہ پیو نال لڑدا۔ اوس دی غیر حاضری وچ درشن پرنیت نوں ہور غصہ کردا، اکھے توں ہی پتر نوں میرے خلاف بھڑکاندی اے۔ پرنیت دی زندگی پر کٹے پنچھی وانگ بیت رہی سی۔ اوہ اپنے خاوند لئی اک بھوگ دی وستو توں سوا کجھ نہیں سی۔
درشن ہن بڈھا ہو چکیا سی۔ ہن اس نے کم کار چھڈ دتا سی۔ جسی دے بیٹے نال کھیڈدا رہندا سی۔ ہن اوہ بیمار رہن لگ پیا سی۔ جسم لگاتار کمزور ہو رہیا سی۔ سارے ٹیسٹاں توں بعد پتہ چلیا کہ اوس نوں کینسر دی نامراد بیماری سی۔ اوہ ہن منجے تے پیا رہندا۔ اکلتا اوس نوں کھان نوں پیندی۔ اوس دی ماں تاں پہلاں ہی رب نوں پیاری ہو گئی سی۔ بھین ویاہی گئی سی۔ بیماری دا پتہ لگن تے نونہہ پتر نے اوس نوں پوتے توں وی دور کر دتا سی۔ پرنیت اوس دا پورا دھیان رکھدی۔ اوس نوں سمیں سر دوائی دتی، اوس دے کھان پین دا پورا دھیان رکھدی۔ درشن ہن چاہندا سی کہ پرنیت اوس کول بیٹھے، اوس نال گل بات کردے، کجھ سماں بتائے، اوس دے دل دا حال پچھے تے اپنے دل دی گل کرے۔ بھاویں پرنیت نے اوس دی سیوا وچ کوئی کسر نہیں چھڈی کیونکہ اوہ سوچدی کہ جیہو جیہا وی ہے، اوس دا خاوند ہے۔ پر اوہ اوس کول بہتا سماں بیٹھ نہ سکدی تے جس انسان نال ساری عمر کوئی سانجھ نہیں بنی، اوس نال ہن اوہ دل دی گل کیہ کرے؟
اینا سندے ہی پرنیت دیاں اکھاں وچوں ہنجوآں دی اِک ندی نکلی تے جس نال اوس دا تن من دوویں بھج گئے۔ پھر اوہ آپے توں باہر ہو گئی تے بولی، اج تسں چاہندے ہو کہ میں تہاڈے نال کوئی دکھ سکھ دی گل کراں، اج؟ میں تاں ساری عمر ترسدی رہی کہ میرے دل دی سکی دھرتی اتے کدے تہاڈے پیار دی کوئی بوند ڈگے، کوئی پیار دا بیج پوے۔ پر تسیں تاں ساری عمر مینوں نیواں دکھان وچ لا دتی۔ زندگی دے تھپیڑے کھا کھا ہن میں پتھر ہو چکی ہاں، اک بنجر دھرتی۔ تسیں شاید بھل چکے ہو کے بنجر بھومی اتے فصل پیدا نہیں ہویا کردی۔ اینا بولدیاں پرنیت اج پہلی وار اچی آواز وچ روئی، جیویں مناں مونہیں بھار دل توں ہلکا کرنا چاہندی ہووے۔ درشن نوں وی اج پہلی وار احساس ہویا کہ بیج توں بِناں پیار دا پودا نہیں اگیا کردا تے پچھتاوے دے ہنجو لکاندا اوہ چادر ولیٹ کے سوں گیا۔٭